کارنامه دو ساله مجلس دهم/ تصویب 109 قانون، 4 استیضاح و 71 سوال

عملکرد مجلس تا پایان جلسه دویست‌وهشتم

الف- وضعیت طرح‌ها و لوایح

در دوسال ابتدایی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی یعنی از جلسه علنی نخست که در7 خردادماه 95 برگزار شد تا جلسه دویست‌وهشتم (زمان تدوین این گزارش) پایان اردیبهشت‌ماه 97، 401 مورد طرح و لایحه اعلام وصول شده است که از این تعداد 232 طرح نمایندگان، 2 طرح شورای عالی استان‌ها و 167 لایحه دولت بوده است.

در واقع وکلای ملت طی 208 جلسه 109 قانون مصوب کرده‌‌اند و این قوانین برای اجرا به دولت ابلاغ شده است. اگر براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، هر جلسه علنی 4 ساعت زمان به خود اختصاص دهد، در این مدت به ازای هر 8 ساعت یک قانون مصوب شده است.

ب-وضعیت سوال‌ها، استیضاح‌ها و تحقیق و تفحص‌ها

همچنین در این 208 جلسه مجلس دهم 188 سوال نمایندگان از وزرای دولت، 5 استیضاح و 19 تحقیق و تفحص اعلام وصول شده است.

مهم‌ترین مصوبات مجلس

1. قانون اساسنامه شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران

این قانون در جلسه مورخ 13 تیرماه 1395 کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصویب شد و با اجرای آن به مدت 5 سال موافقت شد و در تاریخ 6 مردادماه 1395 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

طبق اساسنامه جدید شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران، مدیرعامل شرکت که معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات است با پیشنهاد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و تصویب مجمع عمومی و با حکم وزیر به مدت دو سال منصوب می‌شود.

2. قانون اصلاح قانون بودجه سال 1395 کل کشور

نمایندگان مجلس شهریور ماه 95 لایحه اصلاح قانون بودجه سال 95 را تصویب کردند که براساس آن 3 تبصره به ماده واحده قانون بودجه 95 الحاق می‌شد. همچنین برخی بندهای بودجه 95 نیز اصلاح شد.

با این حساب بعد از ماه‌ها رفت و برگشت لایحه بودجه و ایرادات بسیار نمایندگان، دولت توانست مجوز اجرای موادی از لایحه بودجه را از مجلس بگیرد که به گفته وزیر اقتصاد از نان شب هم برای تولید و دولت واجب‌تر بوده است.

به موجب این موارد دولت مجوز پرداخت بدهی‌های خود به بخش‌های مختلف از طریق انتشار اوراق قرضه و تسعیر نرخ ارز را گرفت. اما مجلس برای این اقدام، شروطی را برای دولت وضع کرده است.

3. قانون اصلاح جدول قانون تعیین محدوده حوزه انتخاباتی مجلس شورای اسلامی

این قانون در جلسه علنی چهارشنبه 27 مردادماه مجلس به تصویب رسید و در تاریخ 8 شهریور 95 از سوی شورای نگهبان تایید شد.

براساس این قانون، حوزه انتخابیه میاندوآب، شاهین دژ و تکاب به دو حوزه مستقل تقسیم شد:

الف ـ حوزه انتخابیه میاندوآب با یک نماینده شامل شهرستان میاندوآب ـ بخش مرکزی ـ بخش باروق ـ بخش مرحمت آباد به مرکزیت شهر میاندوآب

ب ـ حوزه انتخابیه شاهین دژ و تکاب با یک نماینده به مرکزیت شهرستان شاهین دژ شامل شهر شاهین دژ ـ بخش مرکزی ـ بخش کشاورز و شهرستان تکاب شامل شهر تکاب ـ بخش مرکزی ـ بخش تخت سلیمان

4. قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص

این قانون که به صورت لایحه به مجلس تقدیم شده بود، در جلسه علنی سه‌شنبه دوم شهریورماه 95 تصویب و در تاریخ 17 شهریور 95 به تأیید شورای نگهبان رسید.

براساس این قانونی، ساعات کار هفتگی بانوان شاغل اعم از رسمی، پیمانی و قراردادی که موظف به 44 ساعت کار در هفته هستند، اما دارای معلولیت شدید یا فرزند زیر شش سال تمام یا همسر و فرزند دارای معلول شدید یا صعب‌العلاج هستند، یا زنان سرپرست خانوار شاغل در دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 222 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و بخش غیردولتی اعم از مشمولان قانون کار و قانون تأمین اجتماعی بنا به درخواست متقاضی از دستگاه اجرایی مستخدم و تأیید سازمان بهزیستی کشور یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا دادگستری به 36 ساعت در هفته با دریافت حقوق و مزایای 44 ساعته تعیین می‌شود.

5. قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورش غیردولتی

این قانون که در جلسه علنی یکشنبه 14 آذرماه 95 مجلس تصویب و در 17 آذرماه 95 به تایید شورای نگهبان رسید، مشتمل بر 39 ماده و 44 تبصره است که بر اساس یکی از مواد این قانون، از زمان لازم‌الاجراءشدن آن، قانون اجازه أخذ هزینه‌های مربوط به صدور اجازه تأسیس و تجدید امتیاز آموزشگاه‌های علمی آزاد، قانون تأسیس مدارس غیرانتفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام و قانون اصلاح قانون تأسیس مدارس غیرانتفاعی می‌شوند.

همچنین براساس یکی از مواد این قانون مقرر شد: در راستای ارتقای جایگاه نظام تعلیم و تربیت کشور ضمن تاکید بر ارتقای کمی و کیفی مدارس دولتی به منظور بهره‌گیری از مشارکت همگانی مردمی در امر آموزش و پرورش و تاسیس مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی و بهره‌گیری از ظرفیت قوانین بالادستی و مستند به سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و راهبردهای کلان و راهکارهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، همچنین سند نقشه جامع علمی کشور با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی نظام، "سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت های مردمی" وابسته به وزارت آموزش و پرورش تاسیس می­‌گردد. رئیس این سازمان، معاون وزیر است.

6. قانون بودجه سال 1396 کل کشور

قانون بودجه سال 1396 کل کشور که در قالب لایحه به مجلس تقدیم شده بود، در جلسه علنی روز سه‌شنبه 24 اسفند ماه 95 تصویب و در تاریخ 25 اسفند 95 به تأیید شورای نگهبان رسید. 

این قانون مشتمل بر ماده‌ واحده و 23 تبصره است.

براساس ماده واحده این قانون، بودجه سال 1396 کل کشور از حیث منابع بالغ بر 11 میلیون و 524 هزار و پانصد و 65 میلیارد و 969 میلیون ریال و از حیث مصارف بالغ بر 11 میلیون و 524 هزار و پانصد و65 میلیارد و969 میلیون ریال به شرح زیر است:

الف- منابع بودجه عمومی دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و مصارف بودجه عمومی دولت از حیث هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، بالغ بر 3 میلیون و 988 هزار و 531 میلیارد و 335 میلیون ریال شامل:

1- منابع عمومی بالغ بر 3 میلیون و 467 هزار و 521 میلیارد ریال

2- درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بالغ بر 521 هزار و 10 میلیارد و 335 میلیون ریال

ب- بودجه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ بر 8 میلیون و 5 هزار و 21 میلیارد و 48 میلیون ریال و از حیث هزینه‌ها و سایر پرداخت‌ها بالغ بر 8 میلیون و 5 هزار و 21 میلیارد و 48 میلیون ریال

7. قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران

برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل اینکه زیربنای سیاستگذاری‌ 5 ساله کشور است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مجلس دهم در سال نخست فعالیت خود قانون برنامه ششم را که مشتمل‌بر 124 ماده و 128 تبصره است، به تصویب رساند.

این قانون در جلسه علنی روز شنبه 14 اسفندماه 95 تصویب و در تاریخ 21 اسفند 95 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با اصلاح چند بند از مصوبه مجلس، موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد.

قانون برنامه ششم توسعه شامل 21 بخش از جمله بخش‌های اقتصاد کلان، بودجه و مالیه عمومی، نظام پولی و بانکی و تأمین منابع مالی، محیط کسب و کار، خصوصی‌سازی و مناطق آزاد نظام اداری و شفافیت و مبارزه با فساد است.

8. قانون تنقیح قوانین مالیاتی کشور

این قانون که به عنوان طرح یک فوریتی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده بود، در جلسه علنی روز چهارشنبه 30 فروردین 96 تصویب و 20 اردیبهش‌ماه 96 به تأیید شورای نگهبان رسید.

این قانون که مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره، یک پیوست و دو ضمیمه است، نتیجه بیش از دو سال همکاری مجلس با سازمان مالیاتی برای سر و شکل دادن به قوانین پراکنده مالیاتی کشور بود.

9. قانون هوای پاک

قانون هوای پاک دارای 34 ماده و 39 تبصره است که در 25 تیر 96 از سوی مجلس به تصویب رسید و در 11 مرداد ماه همان سال از سوی شورای نگهبان تایید شد.

قانون هوای پاک در راستای بهبود شاخص‌های محیط زیست کشور به تصویب رسید که براساس آن تمامی اشخاص، دستگاه‌ها و مؤسسات اعم از دولتی و غیردولتی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است و تمامی اشخاص مستقر در مناطق آزاد تجاری – صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، شهرک‌ها و نواحی صنعتی موظفند مقررات و سیاست‌های مندرج در این قانون را رعایت کنند.

10. قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه

قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه  که با عنوان طرح یک‌فوریتی مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه به مجلس تقدیم شده بود، در جلسه علنی یکشنبه 22 مردادماه 1396 با اصلاحاتی به تصویب رسید و به دلیل انقضای مهلت‌های مقرر موضوع اصول 95 و 94 قانون اساسی و عدم وصول پاسخ شورای نگهبان، این قانون از سوی رئیس‌مجلس به رئیس‌جمهور ابلاغ شد.

براساس این قانون، وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش جمهوری اسلامی با رعایت سلسه مراتب نیرو‌های مسلح و با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی موظف شدند ظرف مدت 6 ماه پس از تصویب این قانون، نسبت به تهیه و ارائه برنامه راهبرد جامع مقابله با تهدیدات آمریکا و فعالیت‌های ایذایی این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران، سیاست‌های سلطه‌جویانه، تروریستی و تفرقه افکنانه مداخلات امنیتی و نظامی غیرقانونی در منطقه، حمایت نظامی و اطلاعاتی آمریکا از تروریسم و افراط‌گرایی و سیاست‌های سلطه‌طلبانه دولت آمریکا در سطح منطقه و جهانی اقدام و سالانه نسبت به پیشبرد این راهبرد‌ها به مجلس شورای اسلامی گزارش ارائه کنند.

11. قانون بودجه سال 1397 کل کشور 

قانون بودجه سال 1397 کل کشور در جلسه 20 اسفندماه 96 مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 26 اسفند 96 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با حذف یک بند از تبصره 11 موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد.

این قانون مشتمل بر ماده واحده و 25 تبصره است.

بودجه سال 97 کل کشور از حیث منابع بالغ بر 12 میلیون و 225 هزار و 523 میلیارد و 740 میلیون ریال و از حیث مصارف بالغ بر 12 میلیون و 225 هزار و 523 میلیارد و 740 میلیون ریال به شرح زیر است:

الف- منابع بودجه عمومی دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و مصارف عمومی بودجه دولت از حیث هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی بالغ بر 4 میلیون و 432 هزار و 604 میلیارد و 668 میلیون ریال شامل:

1- منابع عمومی بالغ بر 3 میلیون و 861 هزار و 866 میلیارد و 149 میلیون ریال

2- درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بالغ بر 570 هزار و 738 میلیارد و 519 میلیون ریال

ب- بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بالغ بر 8 میلیون و 391 هزار و 247 میلیارد و 284 میلیون ریال و از حیث هزینه‌ها و سایر پرداخت‌ها بالغ بر 8 میلیون و 391 هزار و 247 میلیارد و 284 میلیون ریال