پروژه «تحریک ایران به خروج از برجام»
به گزارش اقتصادنیوز؛ پایگاه خبری المانیتور در یک گزارش تحلیلی درباره ناکارآمدی رویکرد فعلی کمپین فشار حداکثری آمریکا و گزینه پیش روی کاخ سفید نوشت: یک گزارش جدید نشان از آن دارد که دولت ترامپ در ماه جاری یک بررسی اولیه از کمپین «فشار حداکثری» خود علیه ایران انجام داده و به این نتیجه رسیده است که این کمپین کارساز نیست. از این‌رو کارشناسان معتقدند که این ارزیابی می‌تواند موجب آن شود تا دولت آمریکا تلاش کند ایران را به خروج از توافق هسته‌ای تحریک کند.
المانیتور ادامه داد: ممکن است یکی از گزینه‌های محقق ساختن این هدف راه‌اندازی یک بحران پیرامون بازرسی‌هایی باشد که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شود.
این پایگاه خبری افزود: یک سخنگوی شورای امنیت‌ملی آمریکا از پاسخ در مورد جزئیات این گزارش بنابر آنچه آن را ملاحظات داخلی کاخ‌سفید خواند خودداری کرد. وزارت‌خارجه آمریکا نیز این گزارش را تایید یا رد نکرد. یک مقام وزارت‌خارجه که نخواست نامش فاش شود در این باره به المانیتور گفته است که «خروج دولت ترامپ از توافق فاجعه‌بار با ایران، از سرگیری تحریم‌ها علیه این کشور و کاهش فروش نفت و درآمد‌های حاصله از آن برای تهران موجب کاهش سرازیر شدن منابع مالی برای فعالیت‌های مضر ایران در منطقه شده است.» وی ادامه داد: «افزایش اعتراضات از سوی مردم ایران نسبت به فساد اقتصادی و سوءمدیریت نشان از کارآمدی رویکرد دولت ترامپ دارد.»
المانیتور به نقل از علی واعظ، یکی از نویسندگان گزارش گروه بحران نوشت: با توجه به این گزارش که دولت ترامپ در ارزیابی خود متقاعد شده ایران ممکن است در برابر کمپین فشار حداکثری کاخ‌سفید مقاومت کند ممکن است برخی از مقامات دولت را مجاب سازد که به‌دنبال حمایت بیشتر از سوی اروپایی‌ها در راستای موفقیت سیاست واشنگتن در برابر ایران باشند. اما اروپا اکنون به‌دنبال آن است تا ایران را در برجام نگه دارد.
واعظ در گفت‌وگو با المانیتور گفته‌است: «اگر به اهداف متفاوتی که از ذهن مقامات دولت ترامپ می‌گذرد نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که از دو هدف تحریک اعتراضات مردمی به‌عنوان یک تهدید مهم یا محدود شدن فعالیت‌های ایران در منطقه، هیچ یک رخ نداده است.»
وی اظهار کرد: «اقتصاد ایران تحت فشارهای بسیاری است اما با این وجود در آستانه فروپاشی قرار ندارد.» به گفته او در کوتاه‌مدت این سیاست کارآمد نخواهد بود. از سوی دیگر براساس قطعنامه شورای امنیت سازمان‌ملل که برجام را تایید کرده قرار است در سال ۲۰۲۰، بخشی از تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران نیز برداشته شود.
واعظ ادامه داد: به‌نظر می‌رسد در حال حاضر دولت ترامپ به این ارزیابی رسیده است که باید دیگر بازیگر‌ها را نیز با خود در این مسیر همراه کند و همچنین از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در سال ۲۰۲۰ توسط سازمان‌ملل نیز ممانعت به‌عمل آورد. چرا که اگر این اتفاق رخ دهد ایران قادر خواهد بود توانایی‌های دفاعی خود را از طریق خرید تسلیحات نظامی از چین و روسیه تا اندازه چشمگیری ارتقا دهد.
وی افزود: «در چنین مرحله‌ای تحت فشار قرار دادن ایران بسیار دشوارتر خواهد بود. بنابراین در طول زمان فشار بر دولت ترامپ افزایش می‌یابد. اما هیچ راهی وجود ندارد تا قطعنامه شورای امنیت سازمان‌ملل را متوقف کرد مگر آنکه برجام از بین برود.»
با اعلام خروج نیروهای آمریکایی توسط ترامپ در ماه گذشته، دولت وی ممکن است تلاش کند تا با افزایش فشار بر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از برخی از متحدان خود در منطقه نظیر اسرائیل دلجویی کند. این درحالی است که آژانس در ۱۳ گزارش خود همواره بر پایبندی ایران به برجام تاکید کرده است. یکی از نشانه‌هایی که احتمال حرکت دولت ترامپ در این مسیر را مطرح کرد پیامی بود که جان بولتون، تندرو محافظه‌کار در صفحه توییتر خود نوشت و نیز صحبت‌هایی که هفته گذشته در اسرائیل بر زبان آورد.
بولتون در این‌باره نوشت: «آرشیو محرمانه‌ای که از برنامه هسته‌ای ایران به‌دست آمده نشان از آن دارد که این کشور اطلاعات نادرست و ناقصی را در اختیار آژانس قرار داده است.» وی همچنین در اسرائیل نیز مدعی شد که اطمینان دارد مقامات ایران همچنان دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را هدف استراتژیک خود قرار داده‌اند.
جو کرکینکوین، یک کارشناس ارشد دفاعی و امنیتی در وب‌سایت «دیفنس وان» می‌نویسد: «مشخص نیست که بولتون اطلاعات خود را برای حمایت از این ادعا چگونه کسب می‌کند. حتی آن اسنادی که ادعا می‌شود توسط ماموران اسرائیلی از انباری در ایران به سرقت رفته است نشان می‌دهد که تهران تنها یک برنامه تحقیقاتی را در زمینه تسلیحات هسته‌ای تا سال ۲۰۰۳ داشته است. جامعه اطلاعاتی آمریکا همچنان بر ارزیابی خود تاکید دارد که ایران در سال ۲۰۰۳ برنامه هسته‌ای نظامی خود را کنار گذاشت.»
ریچارد نفیو، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد هسته‌ای دولت اوباما معتقد است برخی از اعضای دولت ترامپ ممکن است تلاش کنند تا نوعی بحران را میان آژانس و ایران در راستای تحریک تهران برای ترک توافق هسته‌ای ایجاد کنند. به گفته وی همه در دولت ترامپ نگران هستند که آژانس بار دیگر اعلام کند ایران به توافق هسته‌ای پایبند مانده است. بدترین سناریو برای آنها این است که کمپین فشار حداکثری ادامه یابد، با این حال رژیم ایران سرنگون نشود و تهران در برجام بماند در آن زمان این سوال مطرح می‌شود که اکنون باید چه کرد؟
نفیو افزود: «برخی از اعضای دولت ترامپ مانند بولتون بسیار به‌دنبال آن هستند که ایران از برجام خارج شود.» واعظ می‌گوید: «بنابراین با توجه به اینکه بولتون تمام تلاش خود را به‌کار بسته است تا یک بحران میان آژانس و ایران ایجاد کند نمی‌توان تقصیر را بر دوش ایران قرار داد. درواقع اگر نتوان دیگر اعضای برجام را برای ترک آن متقاعد کرد بهترین گزینه آن است که این موضوع را مطرح کرد که ایران با عدم صدور مجوز به بازرسان برای بازدید از برخی سایت‌های خود برجام را نقض کرده است.»
المانیتور گزارش خود را این‌گونه به پایان رساند: هرگونه تلاش توسط دولت ترامپ برای سیاسی کردن روند بازرسی‌های آژانس می‌تواند به‌طرز قابل ملاحظه‌ای مشکل‌آفرین باشد. این اقدام می‌تواند به اعتبار آژانس در عرصه جهانی نیز لطمات سنگینی وارد سازد.
