شکست آمریکا در یکپارچه سازی پدافند منطقه ای علیه ایران/ عربستان کمک نظامی به اسرائیل را رد کرد

به گزارش اقتصادنیوز،  در اوج حملات موشکی ایران به شهرهای اسرائیل، عربستان درخواست آمریکا برای ارسال سامانه های دفاعی به اسرائیل را رد کرد. تحلیلگران معتقدند ریاض دیگر اسرائیل را نه به چشم شریکی راهبردی، که به منظر تهدیدی توسعه طلب علیه ثبات منطقه می نگرند.

میدل ایست آی در گزارشی نوشته است: در جریان حملات موشکی ایران به شهرهای اسرائیل در ماه ژوئن، ذخایر سامانه‌های دفاعی اسرائیل به‌شدت کاهش یافت. در همین زمان، ایالات متحده از عربستان سعودی درخواست کرد تا بخشی از موشک‌های رهگیر تاد خود را در اختیار اسرائیل قرار دهد، اما ریاض با این درخواست مخالفت کرد. بنا به گفته‌ دو مقام آمریکایی آگاه از مذاکرات، پاسخ عربستان به درخواست آمریکا منفی بود.

یکی از این مقامات به میدل‌ایست‌آی گفته است: « ما در جریان جنگ اسرائیل علیه ایران، از همه خواستیم تا به هر روشی می توانند،کمک کنند. زمانی که متوجه شدیم چنین درخواستی جواب نمی دهد، مستقیما وارد فاز معامله با برخی دولت ها، و نه فقط عربستان، شدیم. با این حال، عربستان سعودی یکی از معدود کشورهایی بود که در آن برهه زمانی از نظر تجهیزات دفاع موشکی در موقعیت مناسبی قرار داشت. ایالات متحده پیش‌تر سامانه‌های دفاعی هوایی پیشرفته‌ای را در خاک عربستان مستقر کرده بود؛ به‌ویژه پس از حملات موشکی و پهپادی حوثی‌ها به تأسیسات نفتی این کشور».

اولویت عربستان حفظ تجهیزات خودش بود

او ادامه داد: « در میانه‌ تنش‌های تهران و تل‌آویو، عربستان در حال تحویل گرفتن نخستین سامانه تاد بود که با بودجه‌  ملی خود خریداری کرده بود. این سامانه تنها ۹ روز پس از آتش‌بس ایران و اسرائیل، در تاریخ سه ژوئیه به‌صورت رسمی در ارتش سعودی به‌کار گرفته شد. مقامات آمریکایی در آستانه این تحویل، نگران کاهش نگران کننده ذخایر موشک‌های رهگیر ایالات متحده درپی حملات موشکی گسترده ایران بودند».

میدل ایست آی نخستین رسانه‌ای بود که گزارش استفاده گسترده اسرائیل از ذخایر رهگیرهای موشکی خودش، از جمله سامانه Arrow ، و همچنین استفاده از ذخایر آمریکا را منتشر کرد. بعدها وال استریت ژورنال و گاردین نیز این گزارش را تأیید کردند.

در گزارشی دیگر در ماه ژوئیه، گاردین نوشت که پس از پایان جنگ، تنها ۲۵٪ از ذخایر موشک‌های پاتریوت مورد نیاز برای عملیات جهانی ارتش آمریکا باقی مانده است. یک مقام رسمی این عدد را به‌طور محرمانه در گفتگو با میدل‌ایست آی تأیید کرده است. همچنین ناوشکن‌های آمریکایی کلاس Arleigh Burke با استفاده از موشک‌های SM-3 برای دفاع از اسرائیل وارد عمل شدند.

سامانه‌های دفاعی پیشرفته هم نتوانستند جلوی نفوذ ایران را بگیرند

با وجود پشتیبانی سامانه‌های آمریکایی از ساختار سه‌لایه‌ی پدافند هوایی اسرائیل، ایران موفق شد که تا زمان دستیابی به آتش بس، اهداف موشکی خود در شهرهای اسرائیل را با موفقیت مورد حمله قرار دهد. به گزارش تلگراف، پنج مرکز نظامی اسرائیل مستقیماً هدف اصابت موشک‌های ایرانی قرار گرفتند.

تحلیلگران معتقدند که سامانه‌های دفاعی آمریکا و اسرائیل در مجموع عملکردی بهتر از پیش‌بینی‌ها داشتند، اما جمهوری اسلامی ایران توانست از نقطه ضعف ساختاری این سامانه‌ها بهره‌برداری کند؛ به‌ویژه در شرایطی که روند جنگ فرسایشی شده بود.

داگلاس بیرکی، مدیر مؤسسه مطالعات هوافضای میچل، به MEE گفت:« نقطه ضعف اصلی این سامانه‌ها، محدودیت ذخایر موشک‌های رهگیر است، تعداد این موشک ها محدود است و ظرفیت تولید نیز بالاتر نمی‌رود».

در پی چنین کمبودی، وال استریت ژورنال گزارش داد که برخی مقامات آمریکا حتی مصادره سامانه‌های تاد خریداری‌شده توسط عربستان را برای استفاده در اسرائیل، مورد بررسی قرارداده اند.

به نوشته میدل ایست آی، یکی از مقامات آمریکایی تأیید کرده که این مذاکرات پس از رد پیشنهادهای محترمانه و معاملات دیپلماتیک از سوی ریاض آغاز شد. به گفته هر دو مقام، واشنگتن از امارات متحده عربی نیز خواست موشک‌های رهگیر خود را در اختیار اسرائیل قرار دهد، اما مشخص نیست که آیا امارات با این درخواست موافقت کرد یا نه. امارات نخستین کشوری بود که پس از آمریکا، از سال ۲۰۱۶ سامانه تاد را فعال کرد. به گفته کارشناسان توانایی ایران در نفوذ به ساختار دفاعی اسرائیل، به‌ویژه از دید کشورهای خلیج فارس که به‌طور سنتی پدافند ضعیف‌تری دارند، پنهان نمانده است.

بهای سنگین برای اسرائیل

در حالی‌که آمریکا با سرعت در حال جست‌وجوی سامانه‌های رهگیر موشکی در سراسر جهان است، مأموریت تأمین این تجهیزات به وظیفه‌ای همیشگی برای شماری از مقامات منتخب پنتاگون تبدیل شده، به این دلیل که متحدان کلیدی واشنگتن یعنی اسرائیل و اوکراین، با دشمنانی مواجه‌اند که هردو به موشک‌های بالستیک و پهپادهای بسیار ارزان‌تری متکی هستند.

در این میان، دفتر سیاست‌گذاری وزارت دفاع آمریکا مسئولیت اصلی ترغیب و متقاعدسازی متحدان را برای به اشتراک‌گذاری سامانه‌های دفاعی با اسرائیل، بر عهده دارد. هدایت این تلاش‌ها به‌عهده‌ی کریستوفر ماموکس، معاون دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور شراکت‌های جهانی بوده است.

با این حال، مخالفت عربستان سعودی با درخواست کمک به اسرائیل ضربه‌ای سیاسی برای واشنگتن محسوب می‌شود. پیش از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به جنوب اسرائیل، ایالات متحده در تلاش بود تا سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل را با سامانه‌های دفاعی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ادغام کند. طرحی که در قالب پروژه‌ای به‌نام «ناتوی خاورمیانه» مورد توجه قرار گرفته بود.

اما آنچه در عمل رخ داد کاملا برخلاف انتظارات واشنگتن بود. کشورهای عربی خلیج فارس در برابر درگیری ایران و اسرائیل سکوت اختیار کردند.

تحلیلگران به میدل ایست آی گفتند که در عوض، این کشورها خود را از درگیری میان اسرائیل و ایران کنار کشیدند و اکنون در لزوم احیای روابط با جمهوری اسلامی ایران، جدی تر شده اند.

سختگیری بیشتر عربستان به اسرائیل

در حالی‌که دولت ترامپ همچنان مدعی تلاش برای عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل است، ریاض و سایر کشورهای عربی هر روز بیش از پیش اسرائیل را نه به‌عنوان شریکی راهبردی، بلکه به‌عنوان یک قدرت نظامی توسعه‌طلب و بی‌ثبات‌کننده در منطقه می‌نگرند، قدرتی که نه تنها شراکت با آن درست نیست، که باید هرچه سریع تر مهار شود.

به همین منظور، در هفته های اخیر عربستان از ایالات متحده خواسته بود که با استقرار نیروهای ارتش سوریه در جنوب این کشور موافقت کند. این درخواست در واکنش به حملات هوایی اسرائیل به مواضع نیروهای دولتی سوریه در بحبوحه درگیری‌های فرقه‌ای در منطقه مطرح شد، حملاتی که خشم شدید ریاض را برانگیخته است.

با پایان تنش مستقیم میان ایران و اسرائیل، تمرکز تحلیلگران امنیتی به سمت ارزیابی نقاط ضعف پدافند موشکی اسرائیل رفته است؛ در همین حال ایران نیز در حال بازسازی سامانه‌های پدافندی خود با کمک چین است. یکی از دیپلمات های عرب در گفتگو با میدل ایست آی گفته است: «پایان یافتن این جنگ به نفع ما بود. اسرائیل طعم تقابل با یک دولت قدرتمند را چشید و بهای آن را پرداخت. همچنین ایران برای بازسازی خود تا حدی به تعاملات منطقه‌ای و به‌ویژه با کشورهای خلیج فارس، متمایل تر شده است».

فیراس مقصَد، مدیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه اوراسیا، در یادداشتی در شبکه ایکس نوشت:« موضع عربستان در قبال اسرائیل پس از اقدامات بی‌پروایانه تل آویو در سوریه، لبنان، غزه و کرانه باختری، سخت‌گیرانه تر شده است. اکنون پادشاهی سعودی در حال نزدیک‌شدن به ترکیه است، و چه‌بسا همین روند را در قبال ایران نیز در پیش گیرد».