در تالار شیشهای چه می گذرد؟/خرسها رهگذرند، گاوها در ضررند
در تمامی بورسهای دنیا، خرس و گاو به عنوان دو معاملهگر با رفتارهای متفاوت شناخته میشوند. گاو نماد افرادی است که ریسکپذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد. بر خلاف گاوها، خرس نمادی از سرمایهگذارانی است که میترسند بازار با افت مواجه شود.
نبرد خرسها و گاوها در بورسهایی که هیجان زیادی دارد، مغلوبتر است. در این جنگ، هنگامی که بازار سرمایه پس از یک دوره رکود متناوب، ناگهان اوج میگیرد و قیمت سهمها بالا میرود، پرچم گاوهای صبور بالا میرود، اما هنگامی که سایه سنگین ریزش و اخبار بد بر سر تالارهای شیشه افکنده میشود، درندگی خرسها زیاد میشود که با فروش ناشی از ترس افت قیمت سهمشان، به رکود دامن میزنند.
گاوها و خرسهای بورس تهران چه میکنند؟
حکایت غمانگیز این روزهای بورس تهران از آن روزی آغاز شد که افزایش قیمت خوراک پتروشیمیها در مجلس تصویب شد و دیماه 92 را تبدیل به روزهای سرد آب شدن سرمایه سهامداران بازار سرمایه کرد. پس از آن ریسکهای سیستماتیک دیگری مثل بهره مالکانه معادن و افزایش مالیات از صنایع نیز به تولیدکنندههایی که سهامشان را در بورس ارائه کرده بودند القا شد تا در کنار ابهامات ناشی از نامعلوم بودن نتیجه مذاکرات، کلکسیون کاملی برای ریزش بورس ایجاد کند.
در این میان در جنگ بین سهامدارانی که عده منش خرسی داشتند و عدهای گاوهای صبور بودند، آغاز شد. به هر شکل متضرران این بازار یکسال و نیم است که در انتظار بهبود شرایط هستند. از بازار بیرون نمیروند. هر روز سهمهایشان را رصد میکنند. هر چند انتقادات زیاد به مسوولان دارند و حتی تجمع و اعتراض هم کردهاند، اما به بورس وفادار ماندهاند.
اما خرسها همانطور که پیشبینی میشد، به محض آنکه روزنهای برای اندکی کسب سود پیدا میکردند، سهامشان را میفروختند و به قول اقتصادیون، طرف عرضه را سنگین می کردند که در نهایت به ریزش بی حد و حساب شاخص کل می انجامید. مشهودترین رفتاری که این خرس ها در این مدت از خودشان نشان دادند، روزی بود که سهام پالایشگاهی ها، پس از 9 ماه بسته بودن، باز شد و فروش های پی در پی باعث شد شاخص کل ریزش چندین هزار واحدی در یک روز داشته باشد.
البته در همان روزهای ابتدایی ریزش، عده زیادی از خرس های بورس تهران سرمایه خود را به سمت بازار پول سوق دادند تا علاوه بر خروج از ضرر، سود 28درصدی هم کسب کنند. هر چند روضه خوانی برای اینکه در این جریان چه افرادی بیخانمان شدند و سرمایهها چقدر تنزل کرد و ریزش هزار میلیاردتومانی روزانه ارزش بورس اوراق بهادار چه معانی را برای سهامداران متبادر می کند، ضرر کسی را جبران نمیکند و فایدهای هم برای هیچ فرد یا گروهی ندارد.
اما آنچه مشخص است، مسوولان سازمان بورس و وزیر اقتصاد باید فکری برای بهبود این شرایط بکنند و منتظر خبرتوافق نباشند. به گفته کارشناسان، تدابیری که امروز بورس به آن نیاز دارد، کمکهای پنج هزار میلیاردتومانی از طریق شبکه بانکی نیست، بلکه شفافسازی عملکرد صنایع است.