زنگ خطر کاربرد سلاح های گرم به صدا درمی‎ آید؟

به گزارش «اقتصادنیوز»، برای دومین بار در سه هفته گذشته، شهر مشهد به مانند صحنه فیلم های گانگستری، شاهد درگیری مسلحانه میان دو گروه از افرادی بود که در نگاه اول شهروندان عادی به نظر می آمدند.

آن گونه که روزنامه «خراسان» گزارش داده است، ماجرا از این قرار بود که شنبه شب و پس از پایان مراسم افطاری در یکی از رستوران های مشهد، میهمانان در حال خروج از رستوران بودند که ناگهان بین دو نفر به خاطر اختلافات قبلی مشاجره لفظی در گرفت. با وساطت میهمانان دیگر، این مشاجره که بر سر اختلاف ملکی و در پی معامله یک واحد آپارتمانی ایجاد شده بود، موقتاً به پایان رسید؛ اما دقایقی بعد و در حالی که شماری از میهمانان هنوز در اطراف رستوران در حاشیه بلوار فرامرز عباسی مشهد حضور داشتند، صدای گلوله هایی که از سلاح های جنگی و شکاری شلیک می شد، بلند شد.

در پی شلیک‌های متعدد افراد مسلح، پنج نفر بر اثر اصابت گلوله نقش بر زمین شدند و به دنبال آن ضاربان سوار بر خودرو شدند و از محل فرار کردند. افراد حاضر در محل با مشاهده این صحنه خطرناک و عجیب، بلافاصله با پلیس و مراکز امدادی تماس گرفتند. دقایقی بعد مجروحان این حادثه –که یکی از آنها، تنها رهگذری بود که از محل عبور می‌کرد- به مراکز درمانی منتقل شدند.

تکثیر تاسف‌انگیز هفت‌تیرکشی

این دومین حادثه از این نوع در سه هفته گذشته در شهر مشهد بود. سه هفته قبل نیز طی یک حادثه گروگانگیری که به در نهایت منجر به فرار گروگان از دست آدم‌ربایان شد، «چهارراه گاز مشهد» به صحنه تیراندازی با کلاشینکف بدل شده و سه نفر را راهی بیمارستان کرده بود.

وقوع این دو حادثه در مشهد به همراه شمار زیادی از حوادث مشابه که تنها در تیرماه در استان های دیگر -به خصوص استان های مرزی همچون خوزستان- اتفاق افتاده است، نگرانی‌ها از افزایش استفاده ایرانیان از اسلحه در منازعات را بالا برده است.

نگرانی‌ها وقتی شدیدتر می‌شود که بدانیم استفاده از اسلحه در درگیری‌های بسیار کوچک باب شده و با بروز کوچک‌ترین ناراحتی یا اختلاف نظر، افرادی که دسترسی آسانی به سلاح گرم دارند، دست به ماشه می‌برند. مثلاً چند هفته قبل در شهرستان کارون (کوت عبدالله) از توابع اهواز در حاشیه یک مهمانی، دو کودک حاضر در مراسم بر سر مالکیت یک جفت دمپایی با هم درگیر شدند و کم‌کم با ورود بزرگ‌ترها به این دعوای کودکانه، دامنه دعوا بزرگ‌تر شد و شدت گرفت. صبح روز بعد، پدر یکی از این دو کودک با به دست گرفتن یک قبضه کلاشینکف به در خانه طرف مقابل رفت و در اقدامی که به نظر می‌رسید، برای ایجاد رعب و وحشت در دل طرف دعوا باشد، بلافاصله اقدام به شلیک رگباری گلوله کرد. اما سر‌و‌صدای گلوله‌ها که بلند شد، همسایه‌ها سراسیمه به کوچه ریختند و بر اثر اصابت این گلوله‌ها به تماشاچیان، یک زن و یک مرد کشته و هفت نفر دیگر زخمی شدند.

البته وقوع این چنین حوادثی تازگی ندارد و پیش از این هم مواردی از هفت‌تیرکشی به دلایل پیش پاافتاده در کشور رخ داده است. پر سروصداترین نمونه سال‌های اخیر، تیراندازی یکی از مدیران سابق سازمان صنعت، معدن و تجارت به رئیس این سازمان در آبان‌ماه 1390 بود. در آن زمان، یدالله صادقی، رئیس وقت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران با اصابت سه گلوله مورد سوقصد قرار گرفت.

گفته شد فرد ضارب که از مدیران سابق سازمان بازرگانی بوده، با ادغام این سازمان در سازمان صنعت استان تهران و تشکیل سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، نگران تغییر پست یا کنارگذاشته شدنش از سوی صادقی بوده است. با این وجود، به نظر می رسد در ماه های اخیر تعداد و دامنه کاربرد سلاح های گرم در درگیری های شهری بیشتر شده است.

عواقب خطرناک رواج سلاح گرم

بسیاری از ناظران، آسان‌تر شدن دسترسی به سلاح های گرم به ویژه در استان های مرزی را یکی از دلایل اصلی رواج کاربرد اسلحه در منازعات می‌دانند.
محمدحسن آصفری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید: ناامنی دو همسایه شرقی و غربی (افغانستان و عراق) باعث رونق بازار اسلحه در ایران شده است.

آصفری که با هفته‌نامه «تجارت فردا» مصاحبه کرده است، می افزاید: متاسفانه به علت باز بودن مرزهای کشور و وجود کشورهایی در اطراف ما که در شرایط ناامنی و جنگ هستند، ما با این موضوع دست به گریبان هستیم. اما نیروهای انتظامی نباید کوتاه بیایند و باید بخش اعظمی از وقت و انرژی خود را روی مبارزه با سلاح های گرم بگذارند.

بهمن کشاورز، وکیل و حقوقدان نیز دلیل گسترش استفاده از سلاح های گرم را این گونه تحلیل می کند: به نظر می‌رسد با توجه به ناآرامی‌هایی که در خارج از مرزهای ایران وجود دارد تهیه سلاح در مناطق مرزی از گذشته آسان‌تر شده است و مراجع انتظامی و امنیتی نمی‌توانند همه موارد را دقیقاً کنترل کنند.

او هشدار می دهد که «نباید با حمل و کاربرد سلاح گرم عادی برخورد کرد، باید کنترل‌ها و نظارت‌ها بسیار افزایش یابد. چرا که اگر این امر رایج شود عواقب بسیار خطرناکی در پی دارد.»

کشاورز می افزاید: «با توجه به اینکه در جامعه ما در قانون حمل و نگهداری سلاح گرم ممنوع است و آمار قتل‌ها، ضرب و جرح‌ها بسیار به وسیله این گونه ابزارها پایین است باید در مواردی چون گروگانگیری که هراز چندگاهی رخ می‌دهد و به هر حال آثار اجتماعی سوء بر جای می‌گذارد، هر نوع اقدامی که از طریق دستگاه‌های امنیتی و انتظامی برای کنترل این مسائل انجام می‌شود مورد حمایت قرار گیرد.»

این حقوقدان اگرچه معتقد است «تشدید مجازات کسانی که وارد‌کننده و فروشنده سلاح‌های گرم هستند مفید‌تر از تشدید مجازات افرادی است که از این ابزارها استفاده می‌کنند» با این حال می گوید: «گمان نمی‌کنم در مورد سلاح گرم با خلاء قانونی مواجه باشیم. قوانین و مقررات در مجازات‌های پیش‌بینی‌شده در قانون جامع و کامل است اما مساله بر سر اعمال قانون و کنترل این گونه موارد خلافکاری است. نیروهای امنیتی و انتظامی در مورد نگهداری و حمل سلاح‌های گرم باید حساسیت بسیار بیشتری به خرج دهند.»

به نظر می رسد علاوه بر ضرورت برخوردهای قانونی و پلیسی با قاچاقچیان و استفاده کنندگان از سلاح های گرم، مطالعه و بررسی ریشه های جامعه شناختی این معضل در سطوح بالای مدیریتی کشور نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا زمینه پیشگیری از گسترش روزافزون این پدیده نگران کننده از مسیرهای فرهنگی و اجتماعی فراهم شود.