حکمرانی در جامعه شبکه‌ای

کدخبر: ۳۲۷۳۸۲
حکمرانی، نمایانگر خرد سیاسی است که برای کارآمدی نیاز به حساسیت و گرفتن بازخوردها دارد. منابع بازخورد شامل متخصصان علمی، نخبگان سیاسی و شهروندان است که در نهادهای دانشگاهی، پژوهشکده‌ها، احزاب و اصناف و در نظرسنجی‌ها و جو حاکم بر افکار عمومی شکل می‌گیرد.

 در جهان زیست قدیمی انسان‌ها برای غلبه بر بحران‌ها همبستگی بالایی داشتند و آنچه اهمیت داشت اجتماعی یک‌دست بر اساس وحدت بود.

سطوح تکنولوژی دم دستی و استفاده از ابزارهای طبیعی برای غلبه بر ظلم، جنگ، سیل، وبا و طاعون جوابگو نبود و اغلب به طور میانگین هر ۵۰ سال یک سوم جمعیت از بین می‌رفتند. هر گونه اعتراض و واکنش نشان دادن رعیت به نظام حاکمه، وحدت و همبستگی کشور را به خطر می‌انداخت و طبیعی بود که تعداد اندکی آشوب‌طلب کشته شوند تا جان و مال اکثریت رعیت حفظ شود. شاه، شبان کشور بود و مردم در حکم رمه‌ای بودند که نیاز به امنیت داشتند و هر گونه تکثر و تفاوت اندیشه سرکوب می‌شد. قرن‌ها بشر چنین زندگی می‌کرد و فلسفه تاریخ دوری و تکراری بر آمد و رفت سلسله‌ها حاکم بود.

در قرن شانزدهم میلادی با اختراعات و اکتشافاتی که در زمینه مهندسی، پزشکی با روش‌های تجربی شکل گرفت به تدریج تکنولوژی مکانیکی به وجود آمد. رعیت تبدیل به شهروند شد و تکنولوژی‌های مهندسی، شهرها و خانه‌ها را عمران کردند و آبادانی دولت کشور را فرا گرفت. پزشکی طول عمر انسان‌ها را افزایش داد و به تدریج شهروندان به لحاظ فردیت اهمیت پیدا کردند. سیل، طاعون، وبا و مریضی‌های واگیردار مهار شد و تکنولوژی به انسان‌ها شخصیت و اعتماد به نفس بخشید. به تدریج شهروندان سعی کردند استبداد، ظلم، بی‌عدالتی و زورگویی طبقه حاکم را با اندیشه مشروطیت و حکومت قانون مهار کنند. در این فرآیند اصلاحی و انقلابی دولت کشورهای دارای قانون اساسی شکل گرفت و پارلمان و تفکیک قوا به‌عنوان تکنولوژی‌های مکانیکی حکمرانی نمایان شدند. در این عصر جان انسان‌ها و صیانت از نفس آنها اهمیت پیدا کرد و سیستم‌های سیاسی ملزم به گرفتن بازخورد و توجه به افکار عمومی شدند. حکومت سرشت معیشتی مبتنی بر حل مسائل رفاهی شهروندان پیدا کرد و چرخش نخبگان به رسمیت شناخته شد.

حکمرانی مکانیکی در پایان قرن بیستم با ظهور تکنولوژی‌های اطلاعاتی جای خود را به حکمرانی‌های کوانتومی و شبکه‌ای با خصلت جهانی داد. ‌فردیت‌ها در همه طبقات فارغ از نژاد، جنسیت، طبقه و مذهب به حکم انسان بودن اهمیت پیدا کرد. سیاست‌گذاران و سیاستمداران در اتاق‌های شیشه‌ای در برابر شهروندان قرار گرفتند. در چنین شرایطی از بانکداری تا بیمه، از بورس تا آموزش و بهداشت و امنیت، معیارها و شاخص‌های جهانی پیدا کرده است. تکنولوژی اطلاعات استانداردها را پدیدار ساخته است و چشم و گوش همه به شیوه زیست مطلوب که زمانی منحصر در طبقات الیگارش بود، باز شده است. حکمرانی خوب مبتنی بر شفافیت، قانون‌گرایی، پاسخگویی، مشارکت شهروندان و تمرکززدایی با تکنولوژی اطلاعات امکان پیاده‌سازی یافته است. میانگین امید به زندگی به هفتاد سال افزایش یافته و هر شهروند دارای اعتماد به نفس، شخصیت و حقوق اساسی سلب ناشدنی است. به همین نسبت تصمیمات سیاسی نیز ابعاد جهانی پیدا کرده و دارای استانداردهای بین‌المللی شده است.

در گذشته نیز بیماری‌های واگیردار شیوع پیدا می‌کردند، اما آنچه در عصر اطلاعات روی می‌دهد، واکنش جهانی شهروندان و حساسیت همه طبقات و اقشار اجتماعی است. نرخ شهروندی، دوست داشتن زندگی، وقت فراغت، توانمندی انسان‌ها و اهمیت قائل شدن برای صیانت نفس اهمیت فزاینده‌ای یافته است. در دوران سنتی فقط جان امپراتور و سلطان اهمیت داشت، در دوره مدرن اریستوکرات‌ها و نخبگان طبقات و اقشار بالا به سمت امتیازات پزشکی و درمانی و آموزشی حرکت کردند، اما در عصر اطلاعات همه شهروندان کشور و انسان‌ها در بستر بین‌الملل خواهان زندگی استاندارد هستند. پزشکی شدن اجتماع و غلبه استانداردهای بهداشتی در گذشته مختص به الیگارش‌هایی بود که روایت‌های مشروعیت‌بخش نیز بر آن استوار می‌کردند. اکنون همه شهروندان اهمیت دارند و نظام‌های سیاسی نمی‌توانند بدون توجه به الزامات حکمرانی در عصر اطلاعات اثربخش و کارآمد باشند. رویدادهای تحول‌گرایانه‌ای که شهروندان را قدرت می‌بخشد در حال ظهور است و انقلاب تکنولوژی اطلاعات، وضعیت انسان‌ها را نسبت به گذشته بهبود می‌بخشد.

ارسال نظر

اخبار روز سایر رسانه ها
    تیتر یک
    پیشنهاد اقتصادنیوز
    اقتصادنیوز امروز به شما پیشنهاد ویژه ای درباره حوزه های مهم خبری می دهد
    از دست ندهید
    کارگزاری مفید