توسعه بدون مطبوعات پرسش‌گر میسر نیست

دوستی رسانه‌ای به شوخی برایم نوشته «با تلاشی که در تلگرام و اینستاگرام برای انتشار اخبار و گزارش‌های اقتصادی دارید، اطمینان داریم که نفوذی ما در اتاق ایران هستید».

و من درپاسخ برایش نوشتم: «اشتباه نکنید، شما‌ها همه نفوذی اتاق ایران در رسانه‌ها هستید».

از شوخی گذشته در میان افراد و گروه‌هایی که روزانه با آن‌ها سر وکار دارم، با اصحاب رسانه بسیار احساس نزدیکی می‌کنم. بیشتر خبرنگارانی که با من در ارتباط هستند، جوانند و پرتلاش. صریح‌اند و زیرک. حساسند و خوش خلق و به تبع آن، من هم در برخورد با آن‌ها احساس راحتی می‌کنم.

این را نوشتم تا از حضورم در نمایشگاه مطبوعات و دمی نفس کشیدن در هوای مطبوعات بنویسم.

بازدید امروز برایم شیرین و دل چسب بود. دیدار با اصحاب رسانه و به خصوص خبرنگارانی که همواره در طول سال و در شلوغی نشست‌ها و آمد ورفت‌های اتاق، کمتر می‌توانم دمی با آن‌ها بنشینم و به گرمی صحبت کنم، حتما دل نشین است و در عین حال حکم ادای دین دارد.

با وجود شلوغی این روز‌ها و کمبود وقت، امروز بیش از سه ساعت و نیم میان آفرینندگان گزارش و خبر چرخیدم و از غرفه بسیاری ازخبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها و مجلات بازدید کردم.

آنچه نسبتا خوب به نظر می‌رسد، نشاطی است که در فضای رسانه‌ای کشور دیده می‌شود. تعداد زیادی نشریه داریم که رتبه ما را از این حیث در منطقه در جایگاه خوبی قرار می‌دهد. طیف‌های مختلف و دیدگاه‌های متنوع هر کدام تریبونی برای ابراز عقاید خود دارند و مطبوعات ما از سوسیالیسم کوبایی و بازار آزاد چینی تا مکتب اقتصادی اتریش و عقاید لیبرتارینی را پوشش می‌دهند.

از حیث تعداد و حتی شمارگان روزنامه‌های اقتصادی هم سرآمد بسیاری از کشورهای منطقه هستیم.

ترکیه متحول شده و امارات توسعه یافته و پاکستان در حال توسعه و حتی مالزی و اندونزی پیش تاخته هم به اندازه ما رسانه اقتصادی ندارند.

با این حال ژورنالیسم اقتصادی ما از چند عارضه رنج می‌برد که امیدوارم در دوره جدید و فضای پس از تحریم شاهد بهبود آن باشیم.

نخست آنکه بپذیریم خطای رسانه امری است طبیعی. پس با یک خطا در صدد آن نباشیم که «فتیله»‌اش را پایین بکشیم.

بپذیریم که رسانه یک بنگاه است و بنگاه نیاز به انباشت سرمایه و امنیت سرمایه گذاری دارد. به رسانه بخش خصوصی اعتماد کنیم و اجازه بدهیم سرمایه گذاران وارد این حوزه شده و با ورود تکنولوژی‌های جدید، این صنعت را متحول کنند.

یارانه‌ها و انواع دخالت‌ها، رسانه‌های ما را وابسته و فضای فعالیت آن‌ها را غیر رقابتی کرده و لازم است این دولت، تحول تازه‌ای در اقتصاد سیاسی این حوزه ایجاد کند تا تخصیص سیاسی منابع، به مثابه اهرمی در جهت وابسته‌تر کردن رسانه‌ها عمل نکند.

نکته‌ای که به نظرم بسیار جای تأمل دارد، ناامنی سرمایه گذاری بخش خصوصی در این حوزه است که خود را به صورت عقب ماندگی تکنولوژیکی نشان داده به گونه‌ای که یکی از دوستان مطبوعاتی‌ام می‌گفت تکنولوژی برخی چاپخانه‌های فعال ایران حتی به دهه ١٩٧٠ میلادی برمی گردد.

به هرحال دیروز در نمایشگاه مطبوعات حسابی گشتم و با اهالی رسانه، مدیران، دبیران و خبرنگاران اقتصادی حسابی گفتم و خندیدم.

آنچه در این دیدار‌ها تأکید کردم، اهمیت فرهنگ سازی برای پیش برد اصلاحات اقتصادی و تعدیل انتظارات مردم و پرهیز از رواج ایده‌های پوپولیستی در اقتصاد بود.
مشکلات اقتصاد ایران ساختاری و بسیار پیچیده است و اگر مطبوعات پرسش گر، تحلیل گر و توسعه طلب در این حوزه نداشته باشیم، انتظار توسعه و پیشرفت شاید خواسته‌ای گزاف باشد.

اینکه مردم بدانند منابع کشور نامحدود نیست و از اقتصاد هم نمی‌توان انتظار معجزه داشت و توسعه با تلاش و کوشش همگانی به دست می‌آید و از دولت نباید انتظار دخالت در همه امور را داشت، رسالتی است که رسانه‌های اقتصادی باید در پیش گیرند.

امروز بار‌ها تأکید کردم که باید از شرایط دشوار فعلی راهکارهایی برای اصلاحات اقتصادی و حرکت به سوی اقتصاد آزاد و رقابتی بیابیم و بر شفافیت بیشتر اقتصاد کشور و بهبود فضای کسب وکار تأکید کنیم.

مجموعا رسانه‌های اقتصادی ما در این زمینه زمینه خوب کار کرده‌اند ولی هنوز کار زمین مانده زیاد دارند.