ارزانی نفت به کدام بخش‌های اقتصاد بیشترین ضربه را می‌زند؟

کارشناسان اقتصادی دیدگاه‌های متفاوتی در مورد تاثیرات کاهش قیمت نفت بر اقتصاد ایران دارند. برخی معتقدند این کاهش قیمت همه بخش‌های اقتصادی را درگیر می‌کند و برخی دیگر معتقدند تاثیر خاصی بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت.

مرتضی عمادزاده، عضو هیات عملی سازمان مدیریت صنعتی در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: کاهش قیمت نفت همه بخش‌های اقتصادی را درگیر خود می‌کند و بر همه بخش‌ها تاثیر می‌گذارد اما بخش‌های وابسته به تکنولوژی بیشتر از این کاهش قیمت نفت تاثیر می‌گیرند.

وی می‌گوید: یکی از مشکلات عقب‌ماندگی کنونی عقب ماندگی صنایع ما از تکنولوژی‌های روز است. اکنون در کشور ما کمتر بخشی را می‌توان دید که با تکنولوژی نسل چهارم فعالیت کند. صنایع ما نتوانسته‌اند از سوخت‌های فسیلی به سوخت‌هایی که با برق هسته‌ای فعالیت می‌کند، حرکت کند.

وی معتقد است: این کندی رشد تکنولوژی به خصوص در صنعت نفت و گاز خود را بیشتر نشان می‌دهد، چون ما به تکنولوژی‌های جدیدی نیاز داریم که بتوانیم چاه‌های نفت خود را احیا کنیم اما فاقد این تکنولوژی هستیم.

همچنین به اعتقاد عمادزاده صنعت نساجی ما هم بخش دیگری است که از نبود تکنولوژی رنج می‌برد و با تکنولوژی بسیار قدیمی فعالیت می‌کند که امکان رشد و توسعه را از آن گرفته است.

این استاد دانشگاه به کاهش قیمت نفت اشاره کرده و می‌گوید: از مرداد ماه سال 93 تاکنون قیمت نفت از 98 به حدود 35 دلار رسیده و این به معنای کاهش یک سومی قیمت نفت در این مدت است. این کاهش قیمت اقتصادی را که کاملا به نفت وابسته است، متاثر می‌کند و بسیار زیان‌آور است. ما باید در سال‌های گذشته این کاهش قیمت را پیش‌بینی می‌کردیم تا با توانمندی بخش‌های دیگر و بخش‌ خصوصی مانع تاثیرگذاری عمیق این کاهش قیمت بر اقتصاد شویم.

عمادزاده اضافه می‌کند: نمی‌توان گفت بخشی وجود دارد که از کاهش قیمت نفت متاثر نخواهد شد. شاید تنها بخشی که کمترین تاثیر را بگیرد بخش کشاورزی است که آن هم به نوعی متاثر از کاهش قیمت نفت خواهد بود.

در مقابل عماد‌زاده، علی مزیکی، استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف معتقد است: کاهش درآمدهای نفتی بر کشوری که هیچ‌گاه از این درآمدها استفاده نکرده است، نه تنها تاثیر منفی نخواهد گذاشت بلکه شاید بتواند برخی تاثیرات مثبت را هم از خود بر جای بگذارد.

مزیکی می‌گوید: البته پاسخ چنین سوالی نیاز به بررسی و مطالعه دارد اما نکته این است که ایران هیچ‌گاه از درآمدهای نفتی خود استفاده نکرده است. همه بخش‌های اقتصاد به نحوی از درآمد نفت استفاده کرده‌اند، حال که این درآمد قطع می‌شود شاید بخش‌های کاملا دولتی کمی دچار مشکل شوند اما دیگر بخش‌ها تاثیر چندانی نخواهند گرفت. حتی ممکن است این شرایط سیاستگذار را وادار به برخی تغییرات کند که اتکای بودجه را از نفت به مالیات متمرکز کند یا صنایع کارایی خود را افزایش دهند.

وی می‌گوید: شرایط فعلی مانند خانواده‌ای است که پدر ثروتمندی دارد و همه فرزندان از پول پدر استفاده کرده‌اند. حال که پول پدر خانواده تمام می‌شود، فرزندان مجبور می‌شوند برای گذران زندگی خود بیشتر کار کنند که پول بیشتری به دست آوردند.

البته وی تاکید می‌کند که قطعا افزایش قیمت نفت و افزایش فروش آن می‌تواند با کسب درآمدهای بالا رشد اقتصادی و درآمد بیشتری برای کشور ایجاد کند اما نبود این درآمد نفتی به معنای رشد پایین‌تر نخواهد بود، چرا که در نهایت بخش‌های مختلف مجبور خواهند شد، کارایی خود را افزایش داده و وابستگی خود به نفت را کاهش دهند.