تردید در ادامه ممنوعیت واردات خودرو

ابتدای تیر ماه سال گذشته بود که دولت به صورت ناگهانی اعلام کرد که واردات انواع خودرو خارجی به کلی ممنوع است. وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان بانی و طراح اصلی این ممنوعیت در اندک توضیحاتی که بعد از آغاز ممنوعیت واردات منتشر شد، اعلام کرد که این اقدام به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور و صرفه‌جویی در ارزبری بوده است. به مجرد قطعی شدن ممنوعیت واردات خودرو و بی‌ثمر شدن تمام اعتراضات، تبعات منفی این دستور دولتی آشکار شد. 

هزاران دستگاه خودرو به دلیل عدم هماهنگی‌ دستگاه‌های مرتبط در گمرکات کشور دپو شدند. به طوری که هنوز هم حدود 7000 دستگاه از آن‌ها هنوز هم فرصت ترخیص پیدا نکردند. این اتفاق باعث بروز نارضایتی‌های فراوانی شد. نمایندگان شرکت‌های خارجی از تحویل خودروها عاجز بودند در حالی که مشتریان آن‌ها پول خودروها را از پیش داده بودند. البته چندین ماه بعد از ممنوعیت واردات گزارش‌های مجلس نشان داد که خودروهای تولید داخل نیز به میزان قابل توجهی ارزبری داشته‌اند.

تلاطم در بازار خودرو وارداتی

ممنوعیت واردات خودرو اگر برای شرکت‌های واردکننده و مشتریان آن‌ها تلخ بود، برای واسطه‌ها و دلالان بسیار شیرین تمام می‌شد. وقتی عرضه خارجی‌ها متوقف شد سیگنال مثبتی به نمایشگاه‌داران و واسطه‌ها ارسال شد. در واقع ممنوعیت عامل اصلی گران شدن خودرو خارجی در بازار بود.

وارداتی‌های جدید که به در بسته گمرک خورده بودند، از دور نظاره‌گر فوران قیمت‌ها بودند. تردیدی نیست که تمام برندهای وارداتی درگیر موج کاذب افزایش قیمت‌ها بودند. از کره‌‌ای‌ها و ژاپنی‌ها گرفته تا آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها. ممنوعیت واردات خودرو شاید اولین اتفاق بد در بازار بود ولی به طور حتم آخرین آن نبود.

نرخ ارز با آغاز سال جدید دوباره متلاطم شد. شرکت‌های خارجی به بهانه تحریم‌ها بار دیگر ساز رفتن از ایران را کوک کردند و به تعهدات خود  پشت پا زدند. هر بار که نهادهای نظارتی برای کنترل بازار ورود می‌کردند و قیمت‌ها به ثبات می‌رسید، باز هم خبر مخالفت دولتی‌ها با آغاز واردات خودرو مطرح می‌شد و بار دیگر سیگنال نوسانات بازار‌ خودرو به واسطه‌ها ارسال می‌شد. 

بحران خودروهای دپو شده

ممنوعیت واردات خودرو امر بی‌بازگشتی بوده و هست. تردیدی نیست که این ممنوعیت حداقل تا پایان سال جاری ادامه پیدا خواهد کرد. اما پدیده دردناکی که بیش از یک سال است بازار خودرو را درگیر خود کرده بحث دپو شدن خودروهای وارداتی در گمرکات کشور به دلایل مختلف است.

آمارهای مختلفی از تعداد خودروهای مانده در گمرک منتشر شده است. منابع مختلف حکایت از آن داشتند که چیزی بیش از 16 هزار دستگاه خودرو در محوطه گمرکات کشور خاک می‌خورند. در حالی که تقاضا در بازار وارداتی‌ها به اوج رسیده بود فروش خودرو با چالش‌هایی سخت روبه‌رو شد. سردرگمی عجیب واردکنندگان از دستورالعمل‌های پیاپی موجب بروز اعتراضات گسترده مشتریان و ظهور صدها پرونده شکایت شد.

یک بار گمرک اعلام کرد که به دلیل وجود تخلف در زمان ممنوعیت ثبت‌سفارش قادر به ترخیص نیست. یک بار هم بانک مرکزی نسبت به تسویه حساب با نرخ ارز نیمایی معترض شده بود. هرچه هست هنوز هم تعداد زیادی از این خودروها موفق به خروج از در گمرک نشده‌اند.

آینده بازار وارداتی‌ها

با پایدار شدن نرخ ارز و ترخیص بیشتر خودروهای مانده در گمرک، بازار خودروهای خارجی نیز به ثبات نسبی رسید. اغلب مشتریان به خودروهای خود رسیدند و موجودی انبار نمایشگاه‌داران و واسطه‌ها نیز به اتمام رسید. این یعنی دیگر سرمایه‌گذاری در این حوزه امن نیست.

با افت خرید و فروش خودرو خارجی حالا دیگر تنها چشم امید دوست‌داران محصولات وارداتی به بازار دست دوم است. بازاری که حداقل باید یکی دو سال دیگر منتظر داغ شدن باشد. چراکه به تازگی برخی از مدل‌های 2017 و 2018 به دست مشتریانشان رسیده و این زمان برای تعویض و یا فروش خودروهای آن‌ها به هر دلیل نیاز است.