انگیزه دپوی دلار در بازار ارز

به گزارش اقتصادنیوز، امروز آخرین مهلت عرضه دلارهای خریداری شده در روز 22 مهر ماه است. در آن روز 1.5 میلیون دلار از سوی صرافی‌ها از بانک مرکزی، در بازار متشکل ارزی خریداری شد. در حالیکه رقم عرضه در حدود 78 میلیون دلار اعلام شده بود. اما صرافی‌ها چندان در پوزیشن خرید قرار نگرفتند.

مهلت 3 روز آنها برای فروش در روز جاری به پایان می‌رسد. طبق قرار و مدار بازارساز و صرافان، آنها باید یک درصد بالاتر از آنچه در‌ سه‌شنبه گذشته خرید کرده‌اند، اقدام به فروش کنند. این یعنی قیمت ارز در صرافی هزار تا 2 هزار تومان زیر قیمت بازار ارز است.

دلالان دلار را چند می خرند؟

در چنین حالتی چه رخ می‌دهد؟ بسیاری از دلالان با خرید کارت ملی افراد به قیمت ناچیز، سعی می‌کنند تا سهم 2200 دلاری آنها از دلار صرافی را بدست آورند. در نتیجه دلالان هر دلار را حداقل هزار تومان پایین‌تر می‌خرند.

در چنین وضعیتی، انگیزه دپوی دلار نیز افزایش می‌یابد، چرا که هنگامی که قیمت زیر بازار است، دلالان هم دلیلی برای عجله در فروش ندارند و صبر می‌کنند تا با کاهش عرضه، قیمت بالاتر رود تا دلارهای ارزان را به قیمت بالاتر و با سود بیشتر به فروش رسانند. ضمن اینکه سهمیه 2200 دلاری، تمامی تقاضاهای موجود در بازار را پوشش نمی‌دهد؛ سیاستگذار ارزی باید بپذیرد که تقاضای قاچاق، دانشجویی، حفظ ارزش دارایی و ... در بازار وجود دارد و تمام اینها با سهمیه 2200 دلار پاسخ داده نمی‌شوند. این تقاضاها به سمت بازار غیررسمی می‌رود و همان دلالانی که دلار ارزان را از صرافی تهیه کرده‌اند، قیمت بالاتر را به باقی متقاضیان پیشنهاد می‌دهند.

وقتی قیمت در بازار غیررسمی بالا می‌رود، یعنی تقاضا همچنان در سطح بالایی وجود دارد. اگر قیمت بازارساز هم‌سطح بازار باشد، دیگر انگیزه دپو از بین می‌رود و احتمالا با حجم عرضه پایین‌تر هم، نوسانات بازار مهار می‌شود. پیشنهاد کارشناسان برای عرضه دلار از سوی بازارساز و در مرحله بعدی صرافان، حراج هلندی است، یعنی تزریق از بالای قیمت بازار. در چنین حالتی، هیچ دلالی اقدام به خرید کارت ملی برای بهره‌مندی از دلار ارزان‌تر صرافی نخواهد کرد؛ انگیزه دپو از بین خواهد رفت و عرضه در بازار واقعی می‌شود. اگر هم تمامی تقاضاها از سوی صرافان با قیمت واقعی پاسخ داده شود، بازار به شکل کامل در اختیار بازارساز خواهد افتاد و مزاحمتی از سوی بازارغیررسمی، قیمت دلار را تهدید نخواهد کرد.

دلیل تکرار جهش‌های ارزی

گذشته از تحلیل‌های روزانه، برای بسیاری این سوال مطرح است که چرا فاصله جهش‌های ارزی در ایران کوتاه شده است؟ اگر در گذشته تقریبا هر 10 سال یکبار، بازار ارز دچار التهاب می‌شد، اکنون این فاصله به 2 سال کاهش یافته است. نقش تحریم‌ها را در این مسئله باید جدی دید، اما آیا تمام این کمبود را تحریم‌ها توضیح می‌دهد؟ پاسخ «احمد عزیزی»، معاون ارزی پیشین بانک مرکزی به این سوال را ببینید: