سال 1400 آغاز قرن چند است؟منشا اصلی اختلاف نظرها

سال 1400 با یک چالش شروع شد آغاز این سال شروع قرن جدید است یا پایان قرن 14؟ این سئوال مبنای بحث زیادی شد به طوری که برخی موسسات علمی درباره این چالش اطلاعیه رسمی دادند. اما چالش قرن ناشی از چیست؟ از قرار معلوم  دو دیدگاه برای شمارش قرن‌ها وجود دارد، نگاه سخت‌گیرانه و عمومی.

نگاه عمومی در شمردن قرن ها

در باور عمومی فرمولی وجود دارد که بر اساس آن قرن حاضر به دست می آید بر اساس این فرمول ابتدا رقم صدگان سال مورد نظر  مشخص می شود سپس یک واحد به صدگان عدد اضافه می شود؛ چون هر قرن صد سال است. بر اساس این فرمول اگر قرار باشد عدد سال 1400 تبدیل به قرن شود ابتدا باید عدد صدگان مشخص شود. عدد صدگان سال 1400 رقم  4 است بر اساس فرمول چون هر قرن صد سال است باید به عدد چهار یک واحد اضافه شود، نتیجه چهار به علاوه یک پنج می شود  با توجه به اینکه رقم هزارگان این عدد 1 است (یعنی ده قرن) پس:10 + 5 مساوی 15 می شود بر این اساس سال 1400 قرن پانزدهم است.در این محاسبه شمارش از صفر شروع می شود. در واقع برخی به واسطه وجود” صفر” در دامنه اعداد، این گونه تصور می کنند که چرا سال از صفر شروع نشود.

نگاه تخصصی در شمردن قرن ها

اما برخی متخصصان اعتقاد دارند: برای ثبت وقایع تاریخی و طبق قاعده ، آغاز گاهشماری از سال” یک” بنیان گذاشته شده است. از دید این گروه برای ثبت وقایع تاریخی ۵ رکن تاریخ گذاری یعنی” روز هفته”،” روز ماه”،” نام ماه”،” عدد سال” و” نوع گاهشماری” معمولاً ثبت می شود و در این بین؛ دهه، سَده( صَده) و یا به تعبیر دیگر قرن نیز از جمله مفاهیمی هستند که به صورت مستقیماً و یا غیر مستقیم در تاریخ نگاری و بیان دقت آن نقش ویژه ای دارند. همچنین شمارش با” هزاره”،” سده (قرن)”،” پنجاهه”،” چله”،” ماه و نیم ماه”،” دهه” و” پنجه” از مظاهر دیرپای تمدن و سنت های کهن ایرانی است. از آنجایی که هر قرن ۱۰۰ سال است، از این رو از سال یک تا ۱۰۰،” قرن اول” و از سال ۱۰۱ تا ۲۰۰” قرن دوم” گفته می شود و به همین ترتیب محاسبه قرون بعدی ادامه می یابد. به بیان دیگر هر تقویمی مبدایی دارد و در عرف، اولین سال هر تقویم سال” یک” است. از این رو روز اول اولین قرن هجری شمسی، جمعه اول فروردین و روز پایان آن ۲۹ اسفند ۱۰۰ است.همچنین روز اول قرن دوم هجری شمسی، چهارشنبه اول فروردین سال ۱۰۱ و آخرین روز این قرن یکشنبه ۲۹ اسفند ماه سال ۲۰۰ است.بر اساس این محاسبه مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک اقدام به حل این چالش کرده است که شروع قرن پانزدهم را چگونه محاسبه کنیم.بنابراین، روز اول قرن پانزدهم هجری خورشیدی، دوشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۱ خواهد بود.

سابقه چالش قرن در دنیا

ظاهرا در ابتدای قرن ۲۱ میلادی نیز در بین کشورهای غربی چنین چالشی وجود داشته است این چالش ابتدا با مشکل سال ۲۰۰۰  (Year 2000 problem)  گره خورد. مشکل سال 2000 که به  Y2K معروف شد  اشاره به وقایع مربوط به قالب بندی و ذخیره سازی داده های تقویم برای تاریخ های آغاز شده از سال 2000 دارد. این چالش گرچه مربوط به ذخیره شدن دو رقم آخر سال میلادی در رایانه ها بود اما به گفته مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران منشا چالش درباره آغاز قرن بیست و یکم بود. برخی از تقویم شناسان غربی سال ۲۰۰۰ میلادی را با همه حواشی که در مورد تاریخ رایانه‌ها ( Y۲K )، آغاز قرن بیست و یکم می‌دانستند و در مقابل بسیاری از پژوهشگران گاهشماری مسیحی، سال ۲۰۰۱ را آغازگر قرن بیست و یکم میلادی اعلام کردند.

به گفته او برخی نیز با استناد به دو رقم سمت چپ عدد ۴ رقمی سال و اینکه عدد "۱۳" به طور مثال در قرن حاضر در سمت چپ عدد سال قرار داشته است؛ از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۹ را که یک صد سال است، برابر با قرن و یا سده چهاردهم خورشیدی می‌دانند که البته این نوع محاسبه تلقی عمومی است و هر چند می‌تواند به نوعی بیانگر رخدادها در سال‌هایی با دو رقم سمت چپ یکسان باشد، اما نمی‌توان به صورت سلیقه‌‎ای در مورد مبانی گاهشماری و به طور دقیق‌تر در هیچ یک از مباحث علمی، اظهار نظر کرد.به گفته این محقق حوزه نجوم، سده‎‌ها و یا همان قرون، نام خود را از آخرین سال آن سده می‌گیرند و دو رقم سمت چپ عدد آخرین سال در هر قرن، نمایانگر واحد شمارش آن قرن است، به طور مثال سال ۱۴۰۰ به عنوان آخرین سال قرن چهارده با عدد "۱۴" آغاز شده است.

آیا زمان صفر نداریم

بر اساس جواب عرفی- ریاضیاتی سال صفر وجود ندارد و محاسبه از یک شروع می شود در واقع مناقشه زمان شروع قرن جدید، مناقشه‌ای است درباره خاستگاه. بین فیلسوفان و نظریه پردازان.همه پرسش در باره این است که آیا تاریخ با صفر شروع می‌شود یا یک ؟

 مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک می گوید سال با یک  شروع می شود بنابراین یک سال دیگر برای شروع قرن انتظار بکشید، اما برخی فلاسفه می گویند اگر قایل به تقدم برسازنده نیستی نسبت به هرگونه هستی ایجابی باشید آغاز ۱۴۰۰می‌تواند سرآغاز قرن پانزدهم باشد. این گزاره یعنی چه؟یعنی آغاز واقعی هستی مطلق در آغاز نیست، چراکه چیزی وجود دارد که مقدم بر آغاز است؛ تقویم‌ها و تاریخ‌ها یک نقطه مبدا دارند اما چیزی یا در واقع "صفری" پیش از این کنش تاسیسی تاریخ وجود دارد که بخشی از خود همین تاریخ است، درخصوص تاریخ هجری اسلام پیش از هجرت و در واقع اسلام قبل از تاسیس اولین حکومت اسلامی وجود داشته است. این وضعیت صفر را "بنیاد آغازین می نامند همه آنچه پس از آغاز وجود خواهد داشت در این وضعیت صفر سرآغازین وجود دارد. بسته اگر می خواهید بدانید سال 1400 قرن چندم است؟ باید گفت از کدام زاویه ریاضی دانان یا برخی فلاسفه.