شوک غزه به السیسی؛ مصر زیرسایه یک بهار عربی دیگر!

به گزارش اقتصادنیوز، سربازان مصری از دیوارها و برج های دیده بانی به ارتفاع 10 متر به جنگ در حال وقوع در غزه نگاه می کنند. در شرایطی که تانک های اسرائیلی از شمال و شرق به داخل این نوار باریک پیشروی می کنند و هواپیماهای جنگی و توپخانه این جغرافیا را بمباران می کنند، بیش از نیمی از جمعیت بیش از 2 میلیون نفری غزه در جستجوی غذا، برق، آب و امنیت به سمت مرز با مصر می روند.

چرایی انفعال مصر

درخواست مصر از اسرائیل برای باز کردن گذرگاه رفح برای ورود کمک های بشردوستانه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. صلیب سرخ مصر می گوید از زمان آغاز جنگ تنها 84 کامیون دارو و مواد غذایی وارد غزه شده است. در همین حال، مصر با استقرار تانک ها و سربازانش مرزش را تحت کنترل دارد و مانع ورود فلسطینی ها می شود. احمد ابوالغیط، وزیر خارجه سابق مصر و دبیرکل اتحادیه عرب، با اشاره به مهاجرت فلسطینی‌ها در سال 1948 بود، گفت: اعراب اجازه تکرار «نکبت» دوم را نمی‌دهند.

با تشدید جنگ حماس و اسرائیل، مصر از سه موضوع به شدت هراس دارد اول، چگونگی مدیریت فشار فزاینده برای اسکان فلسطینیان. هجوم آوارگان از غزه می تواند درگیری مصر با بادیه نشینان ساکن سینا را کلید بزند و جنبش اخوان المسلمین را احیا کند، گروهی سیاسی که بزرگترین تهدید داخلی برای عبدالفتاح السیسی، فیلد مارشال و رئیس جمهور این کشور بوده اند. ترس از بی ثباتی می تواند به اقتصاد مصر هم آسیب برساند. از همین رو قاهره به جای آن که نقش وزنه سنگین منطقه ای را ایفا کند، به ناظر تبدیل شده است.

هراس از احیای اخوان المسلمین

بادیه نشینان مصر عمدتا در صحرای سینا و حاشیه غزه زندگی می کنند و مدت ها توسط حاکمان این کشور به حاشیه رانده شده اند. آنها پیشتر علیه دولت مرکزی شورش کردند و برای مدت کوتاهی با اعضای داعش ارتباط برقرار کرده و صدها سرباز را کشته اند. مقامات مصری ادعا می کنند که شورش آنها را فرو نشانده اند، اما بادیه نشینان دوباره اعتراض می کنند. گروهی سیسی را متهم می‌کنند که برای اجرای نسخه جدیدی از «معامله قرن» خیز برداشته، طرحی برای صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها که توسط دولت ترامپ ارائه شد و به گفته برخی منابع شامل اسکان مجدد برخی از فلسطینی‌ها در سینا است. امروز شایعاتی وجود دارد که اسکان مجدد فلسطینی ها ممکن است در ازای بخشش بدهی قاهره انجام شود.

محمد رشاد، افسر سابق مصری به اکونومیست گفت: استقرار فلسطینی ها در سینا، خط قرمزی است که نمی‌توان آن را با پول خرید. بادیه نشینان اصرار دارند که حقایق روی زمین داستان متفاوتی است. آنها براین باورند که سیسی سرزمین شان را به یک منطقه نظامی بسته تبدیل کرده است. فعالان بادیه نشین می گویند که رئیس جمهوری مصر شهری کامل - رفح جدید - ساخته تا بتواند فلسطینی ها را در خود جای دهد، اما مصری ها و بادیه نشینان آنها را از زندگی در آنجا منع کرده اند.

بازگشت بهار عربی به مصر؟

در این میان باید این حقیقت را لحاظ کرد که اخوان المسلمین از دشمنان قدیمی سیسی هستند. یک دهه پیش او رئیس جمهور منتخب اخوان را سرنگون کرد، ده ها هزار نفر از اعضای این گروه را زندانی و بسیاری دیگر را در خارج از کشور تحت تعقیب قرار داد. اما امروز اعتبار حماس، شاخه ای از اخوان المسلمین، به واسطه درهم شکستن نیروی دفاعی اسرائیل در بخش هایی از خاورمیانه افزایش یافته است. اگر فلسطینی‌های غزه به مصر سرازیر شوند، سیسی از این حقیقت که بسیاری از اعضای حماس با ایدئولوژی اخوان المسلین بیخ گوشش مستقر شوند، هراس دارد.او پیشتر هشدار داده بود که اردوگاه‌های جدید پناهجویان در سینا می‌تواند به عنوان پایگاهی برای حملات گروه های مخالف به اسرائیل تبدیل شود. تحلیلگران مصری پیش‌بینی می‌کنند که جنبش‌های مصری که مدت‌ها سرکوب شده‌اند، ممکن است تقویت شوند و ایده‌های «مقاومت» در برابر ستمگران از جمله سیسی تقویت شوند. احمد عبودوه، تحلیلگر مسائل مصر فعال در چاتم هاوس، بر این باور است که اخوان در مصر می تواند مشروعیت خود را بازیابد.

پس از یک دهه سکوت، آرمان فلسطین برخی از مصری ها را به خیابان های قاهره بازگردانده است. مقام های مصر نگرانند که اعتراض برای فلسطینیان به اعتراض ها علیه رژیم تبدیل شود. پس از نماز جمعه مصر در 20 اکتبر، شعارهای "فلسطین آزاد" به فریادهای "قرص نان" تبدیل شد. علاوه بر اینف آشفتگی منطقه ای ممکن است به اقتصاد درگیر مصر نیز آسیب برساند. صندوق بین‌المللی پول هشدار داده است که جنگ می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را ترسانده و چشم‌انداز رشد مصر را کاهش دهد. در حال حاضر، سیسی سعی کرده مردم را آرام کند. السیسی در سخنرانی‌های هیجان‌انگیز برای نیروهای مسلح، فلسطینی‌ها را «مهم‌ترین عامل منطقه ما» توصیف کرد و هشدار داد که جنگ می‌تواند صلح دیرینه مصر با اسرائیل را به خطر بیندازد. اما به گفته ناظران اگر سیسی حمله به غزه را به نظاره بنشیند، جنگ می تواند وجهه اش را به عنوان مرد قدرتمند تخریب کند.با این حال زمان با سرعت در حرکت است.