دومینوی سقوط دولت در افغانستان

به گزارش اقتصادنیوز؛ تنها دو روز بعــد از تصرف زرنج، مرکز ولایت نیمروز واقع در جنوب غربی افغانستان توسط شبه نظامیان طالبان، شبرغان، مرکز استان جوزجان از ولایت‌های مهم افغانســتان واقع در شمال این کشــور،  نیز در اختیار طالبان قرار گرفته است.

بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، همچنین جدیدترین اخبار حاکی اســت که ولایت قندوز در شمال شرق و ولایت سرپل در شمال افغانستان سقوط کردند و نیروهای طالبان وارد این دو شــهر شــده و درگیری شدیدی در داخل این دو شــهر ادامه دارد. 

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان مدعی است که نیروهای طالبان توانسته‌اند دو شهر قندوز و سرپل را تصرف کنند. بنابراین طالبان ظرف ۴۸ ساعت توانستند ۴ ولایت مهم و بزرگ افغانســتان را به کنتــرل خود درآورند.

در همین حال معــاون والی جوزجان درباره وضعیت این ولایت به نیویورک تایمز گفت، کل شــهر توسط شبه‌نظامیان در هم شکســته شــده؛ با این همه کماکان فرودگاه و مقر ارتش در خارج از شــبرغان در اختیار نیروهــای دولتی قرار دارد. بخش گســترده‌ای از این ولایت یعنی جوزجــان در نزدیکی مرزهای افغانستان با ترکمنستان تعریف شده و حالا همین بخش وسیع در دستان طالبان است.

ناظران می‌گویند پیروزی‌های پی‌درپی طالبــان علیرغــم حمایت هوایــی جنگنده‌های آمریکایــی ماحصل اســتراتژی نادرســت دولت مرکزی افغانستان است.

جنگ در شبرغان از روز جمعه با وارد شدن شبه‌نظامیان طالبان به آن شدت گرفته و بخش‌هایی از شــهر میان دو طرف دست به دســت می‌شد. رســانه‌های افغانستان پیشتر و به نقل از منابع محلی از تســخیر ساختمان‌ها، مراکز دولتی و زندان شــبرغان و رهانیدن شماری از زندانیان توسط طالبان خبر داده بودند.

تصرف زادگاه ژنرال دوستم

شبرغان زادگاه ژنرال عبدالرشید دوستم است. از همین رو با سقوط شــهر، خانه دوستم نیز به دست طالبان افتاده و برخی اخبار حکایت از آن دارد که نبردی ســخت میان نیروهای تحت امر ژنرال دوستم و طالبان در کوچه‌پس‌کوچه‌های شبرغان در جریان است.

نیویورک تایمز از دوستم تحت عنوان جنگ‌سالاری یاد کرده که نامش در تاریخ افغانستان به بدی ثبت خواهد شد، زیرا به نوشته این گزارش، انتظار میرفت ژنرال دوستم با پیشروی طالبان ازبک‌های حامی خود را گرد آورده و همانگونه که ســال 1990 رهبری‌شان را در نبرد با شوروی در دست داشت و از آن‌ها برای شکست طالبان در ســال 2001 استفاده کرد، این بار هم از حامیانش حصاری در برابر موجی بســازد که کاشانه و زادگاهش را هدف قرار داده است.

شبرغان شهری است در نزدیکی دشت لیلی، بیابانی که نیروهای مارشال دوستم متهم به کشتن و دفن صدها و شــاید هزاران زندانــی طالبان پس از حمله ایالات متحده به مواضع این گروه در افغانســتان هستند. گفته می‌شود برخــی از این زندانیان زنده‌به‌گور شــده بودند.

گفتنی است شبه‌نظامیان طالبان روز پنجشنبه موفق به تصرف شهر زرنج، مرکز ولایت نیمروز در جنوب غربی افغانستان در مرز با ایران شــدند. به این ترتیب طالبــان اولین مرکز یکــی از ولایت‌های افغانســتان را تصرف کرد و حال توانسته چهارمین مرکز ایالتی این کشــور را از آن خود کند.

ورود بمب‌افکن‌ها و جنگنده‌های آمریکا به نبرد با طالبان

از طرف دیگر به نوشته منابع خبری چون یورونیوز آمریکا برای مقابله با پیشروی گروه طالبان در افغانستان به استفاده از بمب‌افکن‌های بی-52  و جنگنده‌های تهاجمی موسوم به لاکهید ای‌سی‌-130 روی آورده است؛ این خبرگزاری به نقل از روزنامه بریتانیایی تایمز نوشــت، وزارت دفاع ایالات متحده با استفاده از این تجهیزات نظامی امیدوار اســت تا بتواند به نیروهای دولتی در دفاع از سه شهر هرات، قندهار و لشکرگاه کمک کند.

در این گزارش به نقل از چند منبع آ گاه آمده است که بمب‌افکن‌های بی-52 متعلق به ارتش آمریکا برای حمله به مواضع طالبان از پایگاه هوایی در  قطر بــه پرواز درمی‌آیند. گروه طالبان همزمان با خروج نظامیان آمریکا و ناتو از افغانستان عملیات تهاجمی علیه نیروهای دولتی افغانستان را آغاز کرد.

استفاده آمریکا از بمب‌افکن‌های بی-52 در برابر طالبان از یک ســو بیانگــر قدرت‌گیری روزافزون شــبه‌نظامیان این گروه و از سوی دیگر نشــان‌دهنده وابستگی نیروهــای دولتی افغانســتان بــه کمک نظامی ایــالات متحده اســت.

گفته می‌شــود بمب‌افکن‌های بی52 استراتوفورتس ســاخت شــرکت بوئینگ قابلیت حمل 32 تن بمــب را دارند. اســتفاده پنتاگون از این بمب‌افکن‌ها 20 سال پیش نقش مهمی در سرنگونی طالبان در جریان حمله آمریکا به افغانستان داشت و باعث شد افغان‌های ضدطالبان لقب «ویتامین بی-52» را به آن‌ها بدهند.

با این‌همــه وزارت دفاع آمریکا طی یک ســال گذشــته از این بمب‌افکن در افغانســتان استفاده نکرده بود. اما حالا آنگونه که دیلی‌میل گزارش داده، پرواز این گروه از بمب‌افکن‌ها به دستور شخص بایدن انجام شده است.

ضعف نیروهای دولتی در مقابل حملات طالبان

ناظران می‌گویند شبه‌نظامیان طالبان در جریان حملات‌شــان به شهرهایی چون شــبرغان، قندوز واقع در شمال، قندهار و لشکرگاه در جنوب و هرات در غرب به خشونت متوســل شــدند و در این میان تعداد زیادی غیرنظامی در میانه خشونت‌ها گرفتار شدند.

روز جمعه تصور می‌شد نیروهای دولتی قادرند مانع از سقوط شبرغان شوند، اما حالا بسیاری از نیروهای دولتی به فرودگاه این شــهر پناه بردند و هنوز آمار درستی از تعداد تلفات این نبرد بی‌امان در دســت نیست.

نماینده ولایت جوزجان در پارلمان افغانســتان در ارتباط بــا رخداد اخیر گفت کــه نیروهای دولتی هنوز فــرودگاه و مقر ارتش را در اختیار دارند، آن‌ها عقب‌نشــینی کرده‌اند تا با تجدید قوا برای پاسخ به کنش طالبان آماده باشند.

ناظران بر این باورند که سقوط شبرغان نشان از آن دارد که نیروهای دولتی مکمل افغان که برای پشــتیبانی از نیروهای اصلی به میدان روانه می‌شــوند، یا بسیار شکننده هستند یا غیرقابل اعتماد.