نواحی نوآوری پیشران آینده اقتصاد کشور خواهند بود

رشد نواحی نوآوری اهمیت سرعت گسترش اقتصاد دانش بنیان را بیش از هر زمان دیگری گوشزد می‌کنند. با اینکه از عمر این مفهوم زمان زیادی نمی‌گذرد در ایران نواحی متعددی با این عنوان شکل گرفته یا در حال شکل گیری هستند. الگوی ناحیه نوآوری شریف در منطقه دو تهران و پارک علم و فناوری پردیس در شرق استان تهران به عنوان بزرگترین و اولین الگوهای بومی این طرح مدنظر هستند. نواحی نوآوری کانونی برای فعالیت‌های دانش بنیانی و استارت‌ ‌ تاپی در اطراف دانشگاه‌ها هستند و به همین دلیل ایجاد این مراکز که نقشی تاثیرگذار در توسعه فناوری کشور دارند به یکی از اولویت‌ها تبدیل شده است. این امر به گونه‌ای است که برخی نواحی فناوری را پیشران آینده اقتصاد کشور می‌دانند و باور دارند جایگاهی مشابه نفت در تامین منابع اقتصادی کشور را در آینده از آن خود خواهند کرد. یک ناحیه نوآور باید در منطقه‌ای باشد که امکان دسترسی به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را تسهیل کرده و از سوی دیگر امکان لازم برای تجمع سرمایه‌های خرد و کلان برای نزدیک کردن فاصله ارائه ‌ ایده تا تولید محصول نهایی را داشته باشد. به این ترتیب ‌ ایده‌های نو در کنار سرمایه‌های ریسک پذیر قرار می‌گیرند که این امر می‌تواند به رشد و گسترش نوآوری و فناوری دامن بزند. این در حالی است که اکنون برخی از دانشگاه‌های مطرح جهان از مرکز تولید صرف علم به سمت تجاری ‌ سازی آن حرکت کردند تا از این طریق هم فاصله میان صاحب ‌ ایده و سرمایه‌گذار را بکاهند و هم فرصتی را برای درآمدزایی بهتر دانشگاه‌ها و فارغ‌التحصیلان ممکن کنند.

ناحیه نوآوری مدرس

ناحیه نوآوری مدرس با هدف توسعه چارچوب مفهومی زیست بوم نوآوری کشور، در نظر دارد به کانونی برای فعالیت‌های نوآوری تبدیل شود. ناحیه نوآوری تربیت مدرس در منطقه 6 شهرداری تهران و در محدوده مرکزی دانشگاه تربیت مدرس قرار دارد. این محدوده محصور به بزرگراه چمران، بزرگراه جلال آل احمد و خیابان کارگر شمالی است. ابعاد این ناحیه 370 هکتار اعلام شده است و آن‌طور که گفته می‌شود احداث آن تغییر ریل در مناسبات دانشگاه تربیت مدرس است چرا که پیش از این دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاهی بود که اغلب در مباحث آکادمیک فعال بود ولی اکنون قصد دارد به مباحث مربوط به نوآوری و فناوری هم بپردازد. رئیس این دانشگاه ایجاد ناحیه نوآوری این دانشگاه را راهی برای ارتباط با 10 هزار محقق و پژوهشگر ارشد دانشگاه تربیت مدرس دانسته است. این ناحیه نوآوری در 19 خرداد سال جاری تاسیس شد.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاون علمی و فناوری ریاست جمهور معتقد است این ناحیه می‌تواند به کانونی برای فعالیت‌های استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان در اطراف دانشگاه تربیت مدرس تبدیل شود. وی با اشاره به موفقیت ناحیه نوآوری دانشگاه صنعتی شریف در منطقه دو شهرداری تهران که 500 شرکت دانش بنیان با محوریت دانشگاه صنعتی شریف در آن مستقر شدند تاکید کرد: این شرکت‌ها و استارتاپ‌ها نه تنها از تولید علم در دانشگاه‌ها تغذیه می‌کنند بلکه از نیروی انسانی توانمند تربیت شده در دانشگاه‌های کشور هم استفاده می‌کنند. این ناحیه در پهنه‌ای بسیار بزرگ واقع شده که به دلیل حضور دانشگاه تربیت مدرس به عنوان بزرگترین دانشگاه‌ تحصیلات تکمیلی کشور، پردیس فنی دانشگاه تهران و دانشکده‌های وابسته به آن بسیار ارزشمند است.

توسعه کسب و کارهای دانش بنیان از طریق تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی دانشگاه به منظور تبدیل شده به قطب کارآفرینی نوآورانه در سطح ملی همراه با نقش آفرینی در سطح بین‌المللی، چشم‌انداز اصلی ایجاد ناحیه نوآوری مدرس است. ماموریت این ناحیه حمایت از فرصت‌های کارآفرینانه در ایران از طریق ایجاد فضای استقرار برای شرکت‌های نوپا و تشویق و ترغیب شرکت‌های خصوصی در راستای توسعه محصولات نوآورانه و ایجاد محیطی نوآورانه با جذب و حمایت از کارآفرینان است.

ناحیه نوآوری پردیس

شهر پردیس از شهرهای جدیدی است که در شرق استان تهران واقع شده است و براساس برنامه زمان بندی پنج ساله آن تا سال 1403 بناست با وسعتی به مساحت 115 هکتار عملیاتی شود. در این مدت قرار است امکان حضور پنج هزار دانشجو، 20 هزار فعال، 1000 شرکت و 100 متخصص ایرانی بازگشته به کشور فراهم شود. در برنامه این ناحیه آمده است رسیدن به صادرات 120 میلیون دلاری در سال از اهداف اصلی این طرح است.

این ناحیه در نزدیکی شهر جدید پردیس واقع شده که جمعیتی نزدیک به 170 هزار نفر در آن ساکن هستند و پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور جمعیت این شهر جدید به 600 هزار نفر برسد. هسته اصلی این ناحیه نوآوری پارک فناوری پردیس، بزرگترین پارک فناوری کشور، است. به بیان دیگر با اجرای این طرح پارک فناوری پردیس از بزرگترین پارک فناوری کشور به یک ناحیه نوآوری که رابطه میان نیروی انسانی، کارآفرین و سرمایه را تسهیل می‌کند تبدیل خواهد شد.

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و امور اقتصادی پارک فناوری پردیس، هدف از احداث ناحیه نوآوری پردیس را تقویت زیست بوم فناوری و نوآوری در استان تهران اعلام کرد و ادامه داد: این مرکز به عنوان پیشران آینده اقتصاد کشور قرار است جایگزین منابع نفتی کشور شود و با جذب استعدادها و متخصصان داخلی و خارجی بستری برای یکپارچگی منطقه نوآوری، منطقه صنعتی و منطقه مسکونی در شرق تهران ایجاد کند.

کارخانه نوآوری آزادی

استارت‌آپ‌ها به عنوان یکی از عناصر مهم زیست بوم نوآوری و کارآفرینی همواره به دنبال محیطی پویا، خلاق و یکپارچه برای دسترسی به سرمایه‌های دانشی، نمادین، اجتماعی و اقتصادی برای توسعه و رشد سریع و رسیدن به اهداف خود هستند.

در شهریور سال 1396 شرکت هم آوا با پشتوانه سال‌ها فعالیت شرکت‌های هم گروه در این حوزه شامل آواتک، آواگیمز، شزان، زاویه، نوآوردگاه و نوآوا‌ایده طراحی و ساخت محلی برای تجمیع این زیست بوم را شروع نمود. با جستجوی فضاهای مناسب برای این نوع فعالیت، کارخانه‌ای متروک در نزدیکی میدان آزادی تهران انتخاب و پس از مطالعات لازم، عملیات مرمت آغاز و اولین کارخانه نوآوری در بستر کارخانه الکترودسازی آما که به علت مسایل زیست محیطی به خارج از تهران منتقل شده بود، متولد شد. این پروژه، ایران را به عنوان پیشرو در طراحی محیط‌های قدیمی و تبدیل آن برای کسب و کارهای جدید و نوآور در منطقه خاورمیانه تبدیل کرده است. کارخانه نوآوری آزادی، بزرگ‌ترین مرکز استقرار استارت‌آپ‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا درفضایی به مساحت 18هزار و پانصد متر مربع در غرب پایتخت واقع شده است. موقعیت جغرافیایی ویژه این منطقه و دسترسی‌های مناسب به شبکه حمل و نقل عمومی، نزدیکی به دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همچنین مجاورت با فرودگاه مهرآباد و ایستگاه مترو از جمله مزایای این محل محسوب شده و حضور دانشجویان، فارغ التحصیلان و نخبگان را در این محل تسهیل می‌کند. به بیان دیگر دسترسی این منطقه به مراکز علمی کشور در کنار امکانات حمل و نقل عمومی این منطقه جایگاهی ویژه به این کارخانه نوآور می‌دهد.

کارخانه نوآوری با دارابودن 10 سوله به مساحت 10هزار مترمربع و همچنین 4500 مترمربع ساختمان اداری و ایجاد واحدهای خدماتی شامل فضای کاری مشترک، اتاق جلسات متعدد، سالن همایش، باشگاه ورزشی، رستوران و کافی شاپ، محلی مناسب برای تمرکز استارت‌آپ‌های کشور و شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر است. همچنین با استقرار تابلوی معاملات بورس در برج نوآوری، امکان ارزش گذاری استارت آپها و ورود به بازار بورس مهیا خواهد شد. سوله‌های این کارخانه نیز با توجه به نیاز مراکز نوآوری مستقر در آن، بازسازی و تغییر داده شده است.

در این کارخانه 9 شتابدهنده و مرکز نوآوری تخصصی در حوزه‌های مختلف مستقر هستند و از تیم‌ها و صاحبان‌ایده در حوزه‌های کاری تحت پوشش خود شامل فناوری اطلاعات، سلامت الکترونیک، تولید محتوا، نوآوری‌های بیمه و مالی حمایت کنند. در حال حاضر عملیات بازسازی کارخانه به پایان رسیده و در تاریخ 14 آبان ماه 1398 افتتاح رسمی شده‌است. براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته و همچنین برنامه‌های ارائه شده توسط شتابدهنده‌های مستقر در کارخانه، ظرفیت حضور بیش از 2500 نفر در فضاهای کارخانه فراهم خواهد بود..

کارخانه نوآوری ‌ های وی

پس از تاسیس و راه‌اندازی شعبه اول پارک فناوری پردیس با نام کارخانه نوآوری آزادی، شعبه دوم این پارک نیز تحت عنوان کارخانه نوآوری‌های وی به طور رسمی تاسیس شد و پس از عملیات بازسازی و تجهیز، فعالیت خود را از اوایل سال آینده آغاز خواهد کرد.

مدیر امور شعب پارک فناوری پردیس گفت: فرصت هم افزایی بین استارت‌آپ‌ها، استفاده از خدمات مربیان مجرب، ارتباط با شبکه سرمایه‌گذاران، صندوق‌ها و سرمایه‌گذاری جسورانه بخشی از حمایت این کارخانه از استارتاپ‌ها است. خدمات و امکانات رفاهی از قبیل کافه، رستوران، اتاق‌ها جلسات و... از جمله مزایای فراهم شده برای حضور استارت‌آپ‌ها در کارخانه‌های وی است.

وی یادآور شد: تیم‌های استارت‌آپی پس از طی فرآیند عضویت و استقرار در کارخانه، مشمول بخشی از مزایای عضویت در پارک بوده و از حمایت‌های مربوطه بهره مند خواهند شد.

کارخانه‌نوآوری‌های وی در زمینی به ابعاد پنج هزار متر مربع در حوالی میدان نوبنیاد تهران در شمال تهران تاسیس شده است.

ناحیه نوآوری اصفهان

این مرکز محل استقرار تیم‌های فناور در حوزه بین رشته‌ای سلامت دیجیتال است که با بهره گیری از ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های ایجاد شده آن به تولید و توسعه محصولات حوزه سلامت دیجیتال می‌پردازند.

دانشگاه اصفهان به عنوان بزرگترین دانشگاه منطقه مرکزی کشور با بهره گیری از اعضای هیات علمی توانمند در جهت انجام ماموریت‌های اصلی خود که آموزش، پژوهش و فناوری است گام برداشته و از این طریق به جامعه پیرامون خود خدمات ویژه ارائه می‌نماید. در راستای تحقق موضوع دانشگاه‌های نسل چهارم، دانشگاه اصفهان به عنوان یک بازیگر مهم و کلیدی در اکوسیستم اقتصادی- اجتماعی شهر اصفهان و استان اصفهان تلاش نموده است از تمامی ظرفیت‌های خود در راستای توسعه اکوسیستم نوآوری گام بردارد. در همین راستا شکل گیری منطقه نوآوری و فناوری دانشگاه اصفهان به عنوان بخشی از اراضی دانشگاه اصفهان که در تعامل ساختاری با محیط پیرامون و جامعه می‌باشد، می‌تواند نقش موثری در انجام ماموریت‌های حوزه نوآوری و فناوری دانشگاه داشته باشد. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان نیز به عنوان طلایه دار بنیانگذاری پارک‌های علم و فناوری با سابقه‌ای درخشان در سطح ملی خود را متولی اصلی اکوسیستم فناوری و نوآوری در استان اصفهان معرفی نموده و برای ارتقای آن مانند گذشته از هیچ کوششی دریغ نمی‌کند و همواره سیاست همراهی و تعامل سازنده با سایر بازیگران این عرصه را در دستور کار خویش قرارداده است. از همین رو شهرک علمی و تحقیقاتی نیز با تاکید بر نقش مهم ناحیه نوآوری و فناوری در رونق اقتصاد دانش بنیان تمامی تلاش خود را برای طی شدن صحیح مسیر توسعه این ناحیه بکار خواهد بست.

همچنین سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری ضمن بازدید از ساختمان فرصت و فاز توسعه‌ای شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان در جمع فعالان فناور این شهرک گفت: سرمایه‌گذاری‌های جدیدی برای توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری استان اصفهان انجام شده است که تسهیل‌گر گسترش فناوری در استان هستند.

وی تصریح نمود: دانشگاه اصفهان تصمیم دارد تا 30 هکتار از اراضی متعلق به این نهاد آموزشی را به احداث پارک علم و فناوری اختصاص دهد. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز سعی می‌کند با اختصاص اعتبار و حمایت از این طرح، فرایند احداث آن را تسریع کند.