مانور جنگنده مخوف در آسمان ایران /بازی منطقه تغییر می‌کند؟

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران گزارش داده بود که این جت‌ها که به «سوپر فلانکرز» نیز معروف هستند، به زودی وارد ایران می‌شوند، اما با توجه به حذف این مقاله از وب‌سایت خبرگزاری و شایعات گذشته مبنی بر ورود هواپیماها در ماه آوریل، و اظهاراتی مانند تأیید ورود جت‌ها در ماه مارس، که در نهایت نادرست بودن‌شان ثابت شد، باید با این خبر با قدری احتیاط روبرو شد.

افشاگری محبی نیا درباره تصمیم اصولگرایان/ می خواهند لاریجانی رئیس جمهور شود، باهنر رئیس مجلس

نقطه عطف برای نیروی هوایی

با این حال، ورود سوپر فلانکرز در آینده‌ای نه چندان دور بدون شک نقطه عطفی برای نیروی هوایی ایران است که مدت‌هاست نسبت به بازسازی‌اش غفلت شده بود. نیروی هوایی در 33 سال گذشته هیچ جت جنگنده جدیدی وارد نکرده است. اما برای یافتن جنگنده ای به این مهمی برای تهران باید 47 سال به عقب برگشت.

خبر مهم درباره آغاز مذاکرات احیای برجام

تصاویری از خودکشی یک سرباز روسی پس از زخمی شدن+ فیلم

در سال 1976، ایران اولین فروند از 80 فروند F-14A تامکت را که در یک معامله تاریخی به ایالات متحده سفارش داده بود، دریافت کرد. تهران در نهایت 79 مورد از آنها را قبل از پایان انقلاب اسلامی 1979 دریافت کرد.

علیرغم تحریم تسلیحاتی ایالات متحده و موتورهای TF30، F-14A که برای نیروی هوایی به ارث رسیده بود، در طول جنگ طولانی هشت ساله ایران با  صدام حسین در عراق به کار آمدند و بسیاری از جت‌های عراقی را سرنگون کردند. 

تامکت با رادار قدرتمند AWG-9 و مجهز به موشک هوا به هوای دوربرد AIM-54 Phoenix که می‌توانست اهدافی را تا فاصله 100 مایلی هدف قرار دهد، یک حریف مهیب و یک جنگنده برتری هوایی واقعی بود.

زمانه سپری شده

در حالی که جنگنده‌های واقعاً پیشرفته نسل چهارم در زمان خود، به خوبی به ایران خدمت کردند، اما با گذشت زمان، دوره آن‌ها هم به پایان رسیده است. این در حالی است که رقبای ایران در دهه‌های اخیر به جت‌های پیشرفته‌تر و مدرن‌تری دست یافته‌اند.

ایران در سال 1990 ناوگانی از جنگنده‌های MiG-29A Fulcrum را از اتحاد جماهیر شوروی خریداری کرد. با این حال، F-14 های قبلی بسیار مدرن‌تر از Fulcrum بودند و این یکی از دلایلی بود که نیروی هوایی تعداد زیادی از آن جت‌های شوروی را خریداری نکرد.

سال بعد از آن، جت‌های نیروی هوایی عراق، از جمله میراژ F1‌های ساخت فرانسه، به ایران پرواز کردند تا از نابودی توسط ائتلاف چندملیتی به رهبری ایالات متحده در جنگ خلیج فارس فرار کنند. اما تهران آن‌ها را مصادره کرد و بیشتر آنها را در خدمت نیروی هوایی قرار داد.

هواپیماهای تهاجمی Su-25 Frogfoot عراق که در نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خدمت می‌کردند، بعداً در سال 2014 برای کمک به بغداد در مبارزه با گروه داعش به آسمان عراق بازگشتند.

جنگی که بازی را تغییر داد

ایران پیش از این به فکر خرید Su-30 Flanker از روسیه بود. هم‌چنین حداقل از سال 2016 شایعاتی مبنی بر تمایل تهران برای تولید مشترک آن هواپیمای جنگنده وجود داشته است.

پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022، مسکو و تهران روابط دفاعی خود را به سطح بی‌سابقه‌ای گسترش دادند. بدین ترتیب، گفته شده روسیه حداقل 22 فروند سوخو 35 را در اختیار ایران قرار می‌دهد -به احتمال زیاد همان‌هایی که قرار بود به مصر صادر شود، ولی قاهره به شکل یک‌طرفه و تحت فشار واشنگتن این قرارداد را لغو کرد.

جنگنده‌های بیش‌تر؟

مشخص نیست آیا تهران به دنبال واردات جنگنده‌های بیش‌تر یا برخی ترتیبات تولید مشترک برای مونتاژ بیشتر در ایران است یا خیر. شایعه تولید مشترک Su-30 بار دیگر در اوایل ماه مه، این بار در رسانه های ترکیه منتشر شد.

جنگجوی مخوف؛ تغییر بازی هوایی منطقه؟

سوخوهای 35 در روسی، دشمنان مرگبار اوکراینی‌ها هستند. یک خلبان معروف  MiG-29 اوکراینی اخیراً به بی‌بی‌سی گفته  که «بزرگترین دشمن آنها جنگنده های روسی Su-35 هستند».

در حالی که این جت‌های روسی فوق مانورپذیر بسیار پیشرفته‌تر از جنگنده‌های نیروی هوایی فعلی اوکراین هستند که بر مدل‌های اولیه Fulcrum و Flanker ساخته شده در دهه 1980 متکی هستند، هنوز از برخی جهات دچار محدودیت هستند. به عنوان مثال، Su-35 تنها هواپیمای نسل 4.5 است که فاقد رادار آرایه اسکن الکترونیکی (AESA) است. این، همراه با بسیاری دیگر از کاستی‌های بالقوه شدید، به احتمال زیاد به این معنی است که Su-35 نخواهد توانست توقع تهران برای برتری هوایی بر خلیج فارس را ایجاد کند. 

چه طی هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌های آینده این جنگنده‌ها در آسمان ایران دیده شوند، به احتمال زیاد Su-35 پیشرفته‌ترین هواپیمای جنگنده‌ای خواهد بود که ایران در نیم قرن گذشته وارد کرده است، چیزی که به خودی خود، قطعا بی‌اهمیت نیست.