اقتصادنیوز: به باور ناظران، رهبران پادشاهی‌های عربستان، امارات و قطر رگ خواب ترامپ را به دست آورده‌اند و قرار است همانگونه که در دور نخست ریاستش میزبانش باشند، این بار نیز او را در آغوش بگیرند تا بدین طریق بتوانند اهداف جاه‌طلبانه‌شان را محقق سازند، هرچند به ادعای ناظران معادلات امنیتی منطقه تغییر کرده و همین گزاره می‌تواند به چالشی جدی تبدیل شود.

اقتصادنیوز: به ادعای گروهی از ناظران تنش‌ها در غرب آسیا بیش از آن که دلیل سیاسی داشته باشد، حاصل رقابت‌های ژئوپلتیکی میان آمریکا و چین است؛ دو بازیگری که هرکدام با توسل به طرح‌هایی چون کریدور خاورمیانه‌ای و کمربند و جاده درصدد هستند تا نفوذشان را در غرب آسیا افزایش دهند و از همین رو به اهرم‌های متفاوتی متوسل می‌شوند.

اقتصادنیوز: ناظران سفر پیش رو ترامپ به خاورمیانه را تاریخی خوانده و بر این باورند که جدا از مسائلی چون عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان، امروز متغیرهایی چون نفت تا سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه های نظامی و فناوری در دستور کار طرفین قرار دارد.

اقتصادنیوز: مکتب واقع‌گرایان عمل‌گرا با نگاهی مبتنی بر مدیریت بحران، رویکردی مرحله‌ای و مذاکره‌ محور را در برابر پرونده هسته‌ای ایران پیشنهاد می‌دهد. این دیدگاه بر لزوم حفظ توانمندی فناورانه ایران، ارائه تضمین‌های امنیتی و پرهیز از زبان تهدید تأکید دارد. هدف آن‌ها نه حل نهایی مسئله، بلکه مهار تنش و جلوگیری از رویارویی نظامی از طریق موازنه و راستی‌آزمایی است.

اقتصادنیوز: دعوت عراق از رهبر موقت سوریه برای حضور در نشست اتحادیه عرب که قرار است در بغداد برگزار شود نه تنها شکاف ها در ساختار سیاسی عراق را عریان کرده، بلکه موحب شده تا فرقه های مختلف عراقی نیز رویاروی هم قرار بگیرند؛ این ها گزاره هایی است که می تواند برای سودانی پرهزینه باشد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران روسیه از توافق احتمالی میان ایران و آمریکا به واسطه دلایل متفاوت استقبال می کند، چرا که این بازیگر هم می خواهد در جنگ اوکراین دست بالا را داشته باشد و هم مانع از بروز تنش در غرب آسیا شود، چون منافعش در این منطقه به خطر خواهد افتاد. در کنار این دو گزاره، روابط راهبردی مسکو با تهران نیز یکی از دلایل تاکید روسیه بر دیپلماسی است.

اقتصادنیوز: به ادعای گروهی از ناظران، میان ترامپ و حوثی‌ها در باب توقف درگیری‌ها توافقی حاصل شده؛ توافقی که گفته می‌شود عمان و ایران نقش فعالی در شکل‌گیری‌اش داشته‌اند. با این همه، در باب چرایی این توافق، پایداری و نتایج حاصل از آن گمانه‌زنی‌ها بسیار است.

اقتصادنیوز: با سقوط بشار اسد توسط ائتلافی از شورشیان به رهبری تحریرالشام، سوریه وارد مرحله‌ای از خلا قدرت شده و بستر برای رقابت مستقیم میان ترکیه و اسرائیل بر سر نفوذ در این کشور هموار شده است. ترکیه با تکیه بر روابط قدیمی با تحریرالشام در پی گسترش نفوذ نظامی و سیاسی خود است، در حالی که اسرائیل با ایجاد مناطق حائل در جنوب سوریه و بمباران مواضع نظامی، تلاش دارد تهدیدات امنیتی را مهار کند؛ مواضعی که می تواند زمینه ساز رویارویی شود.

اقتصادنیوز: به ادعای گروهی از ناظران، چین با تکیه بر قدرت‌گیری اقتصادی و نظامی خود، آمریکا را دیگر در موضع برتر نمی‌بیند و از همین رو تصور می کند دوران تعادل راهبردی آغاز شده است. در حالی‌که پکن با خویشتن‌داری به تهدیدهای ترامپ واکنش نشان می‌دهد، به‌طور نظام‌مند در حال نوسازی ارتش و تقویت نفوذ منطقه‌ای است. اما بی‌ثباتی داخلی در هر دو کشور، خطر تشدید بحران به‌ویژه بر سر تایوان را در سال‌های آینده افزایش می‌دهد.

اقتصادنیوز: هند در پاسخ به کشته شدن تعدادی غیر نظامی در حمله‌ای تروریستی در پاکستان، 9 نقطه از خاک پاکستان از جمله ایالت پنجاب را هدف قرار داد؛ اقدامی که از منظر ناظران با پاسخ تند پاکستان روبرو خواهد شد؛ چرا که این بار دهلی نو از خطوط قرمز ترسیمی عبور کرده و همین گزاره ممکن است آتش جنگ را در آسیا شعله ور سازد.

اقتصادنیوز: همگرایی دفاعی میان هند، امارات و آمریکا در غرب اقیانوس هند و نقش آن را در ارتقاء همکاری‌های فناورانه و امنیت دریایی بیش از هر زمان دیگر برجسته شده است. با این همه چالش‌های فناورانه پیش‌روی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، از جمله رقابت آمریکا و چین و نیاز به بومی‌سازی فناوری پدارد و این گزاره را با اهمیت جلوه داده است. از همین رو به باور ناظران آینده امنیت و قدرت در منطقه با سرمایه‌گذاری هدفمند در دانش فنی و مشارکت با قدرت‌های میانه گره خورده است.

اقتصادنیوز: در حالی که سامانه سوئیفت به ابزاری برای تحریم و اعمال فشار سیاسی بدل شده، کشورهایی از جمله روسیه، چین، ایران و حتی شرکای آمریکا در حال توسعه سامانه‌های مالی جایگزین برای کاهش وابستگی به دلار و شبکه مالی غرب تعریف کرده اند. این روند به ادعای گروهی از ناظران، نشانه‌ای از آغاز فروپاشی انحصار مالی آمریکا و ظهور نظم پولی چندقطبی در جهان است.

اقتصادنیوز: در شرایطی که رایزنی‌های غیرمستقیم میان ایران و آمریکا به تعویق افتاده است، تنش‌ها در روابط تهران و تروئیکای اروپایی تشدید شده است؛ گزاره‌ای که می‌تواند زمینه ساز بازگشت ماشه و خروج ایران از ان پی تی شود.

اقتصادنیوز: ایتالیا و امارات با امضای یک توافق ۴۰ میلیارد دلاری وارد مرحله‌ای جدید از همکاری اقتصادی و راهبردی شده‌اند که شامل حوزه‌هایی چون انرژی‌های تجدیدپذیر، هوش مصنوعی و زیرساخت است. این شراکت بخشی از رقابت میان کشورهای اروپایی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خلیج فارس و ایفای نقش در پروژه کریدور اقتصادی هند–خاورمیانه–اروپا (IMEC) است. رم تلاش دارد با معرفی بندر تریسته به عنوان پایانه اروپایی «آی مک»، موقعیت خود را در معادلات ژئوپلیتیکی منطقه تقویت کند.

اقتصادنیوز: شورای همکاری خلیج فارس با سرعت به سمت دیجیتالی‌سازی و بهره‌گیری از هوش مصنوعی در ساختارهای دفاعی، اقتصادی و دریایی خود حرکت می‌کنند. این تحول فناورانه نه‌تنها بخشی از استراتژی‌های دوران پساهیدروکربنی آنان است، بلکه ابزاری برای رقابت ژئوپلیتیکی، به‌ویژه میان عربستان و امارات و ابراز قدرت در نظم جهانی چندقطبی به شمار می‌رود. طرح‌هایی چون کریدور هند–خاورمیانه–اروپا (IMEC) هم به عنوان سکوی همکاری و رقابت فناورانه ایفای نقش می‌کنند.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل گزاره‌ای است که سعودی‌ها خواهانش هستند و از آنجایی که می‌دانند اجرای این ابتکار عمل تا چه اندازه برای معماری امنیتی خاورمیانه و ایالات متحده با اهمیت است، تلاش دارند تا در ازای آن امتیازهای برجسته‌ای دریافت کرده و همزمان با برداشتن گام‌های تدریجی در این مسیر بر سر مشروعیت خود قمار نکنند.

اقتصادنیوز: در باب چرایی توقف رایزنی‌ها میان ایران و آمریکا گمانه‌زنی‌ها بسیار است؛ گروهی بر این باورند که تعلیق گفت‌و‌گوها به واسطه چند صدایی حاکم بر کاخ سفید اتفاق افتاده است و گروهی دیگر از اوج گرفتن اختلاف نظرها میان تهران و واشنگتن می‌گویند و در نهایت برخی از ناظران با اشاره به رویکرد اخیر آمریکا در ارتباط با یمن و تاکید ادعایی بر حمایت تهران از این گروه، ادعا می‌کنند که بعید است دیپلماسی میان دو بازیگر نتیجه بخش باشد.

اقتصادنیوز: امارات متحده عربی و عربستان سعودی به دنبال افزایش نفوذ ژئوپولیتیکی خود از طریق توسعه بخش فضایی هستند و برای این منظور به همکاری با کشورهای بزرگ مانند ایالات متحده، روسیه و چین روی آورده‌اند. این دو کشور به‌ویژه در راستای چشم‌اندازهای بلندمدت خود در فضا، تلاش دارند تا جایگاه خود را در رقابت‌های جهانی تقویت کنند. در همین راستا، به باور ناظران ایالات متحده باید از طریق تقویت همکاری‌های خود با این کشورها در زمینه فضا، از نفوذ روزافزون روسیه و چین در منطقه جلوگیری کند.

اقتصادنیوز: معاهده آب‌های سند که از سال ۱۹۶۰ به‌عنوان نماد همکاری میان هند و پاکستان پابرجا بوده است، امروز با چالش‌های جدی روبروست. هند به‌دنبال بهره‌گیری از اصول حقوق بین‌الملل، به‌ویژه مواد ۶۰ و ۶۲ کنوانسیون وین، امکان لغو یا بازنگری در این توافق را بررسی می‌کند. این در حالی است که تغییرات اقلیمی، تحولات ژئوپلیتیکی و تنش‌های امنیتی، بنیان‌های اولیه این معاهده را زیر سؤال برده‌اند.

اقتصادنیوز: در شرایطی که گروهی ناظران امیدوارند که تهران و واشنگتن در نهایت بتوانند به توافقی نسبی و موقت دست یافته و بدین طریق به تنش‌ها پایان دهند، اسرائیل به تکاپو افتاده و تلاش دارد تا مسیر رایزنی‌ها را منحرف کند؛ همان استراتژی که به گفته عباس عراقچی دولت بایدن نیز برای عدم احیای برجام 2 بدان متوسل شد.

اقتصادنیوز: عربستان سعودی که همواره به‌دنبال حفظ قیمت بالای نفت بوده، اکنون برخلاف رویه‌ گذشته، عامدانه باعث کاهش قیمت‌ها شده است. گرچه دلیل رسمی آن، واداشتن کشورهای متخلف اوپک‌پلاس مانند قزاقستان، عراق و امارات به پایبندی به سهمیه‌های تولیدی است، اما دلایل عمیق‌تری نیز وجود دارد، دلایلی چون هراس از بازگشت ایران و ونزوئلا به بازار جهانی نفت، در صورت کاهش تحریم‌ها. پادشاهی به دنبال آن است تا بتواند موقعیت چانه‌زنی بهتری در مذاکرات آتی اوپک‌پلاس داشته باشد.

اقتصادنیوز: تهدید اخیر ترامپ درباره توقف خرید نفت ایران می‌تواند هشداری جدی به چین باشد و با هدف تحت فشار قرار دادن پکن اجرایی شود. با این همه،‌ به باور ناظران این تهدید چندان نتیجه بخش نخواهد بود؛ چرا که پکن تلاش داشته تا در بخش‌هایی از فعالیت‌های اقتصادی خود به شکلی مستقل عمل کند و حالا باید دید، این کشور در برابر دور تازه تحریم‌هایی که قرار است اجرایی شود چه کنشی نشان خواهد داد.

اقتصادنیوز: در شرایطی که ساختار قضایی عراق تلاش دارد تا زمینه را برای تبرئه محمد الحلبوسی فراهم کرده و بسترساز بازگشتش به ساختار سیاسی عراق شود، گمانه‌زنی‌ها درباره شکاف حاکم بر ساختار سیاسی عراق بالاخص میان شیعیان و سنی‌ها بالا گرفته و همین گزاره چشم‌اندازه سیاسی این کشور را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، شاهین‌های ضدایرانی خواه در واشنگتن یا اسرائیل به دنبال برهم زدن فرایند رایزنی‌ها هستند تا بدین طریق بتوانند بستر را برای رویارویی هموار سازند؛ اقدامی که می‌تواند برای اقتصاد جهانی پرهزینه باشد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، جهان در آستانه گذار از نظم سنتی و ورود به نظمی است که در قاب آن دیگر بازدارندگی هسته‌ای زیر چتر حمایتی ایالات متحده معنایی ندارد. همین گزاره موجب خواهد شد تا در صورت تداوم بی‌اعتمادی‌ها کشورها برای حراست از منافع خود برای ورود به باشگاه کشورهای هسته‌ای به صف شوند.

اقتصادنیوز: در شرایطی که ظاهرا محمد شیاع السودانی برای بازگشت به قدرت و شرکت در انتخابات پارلمانی آماده می شود، ائتلاف هماهنگی شیعیان درگیر چند صدایی شده و به نوعی به میدانی برای زورآزمایی جریان های رقیب تبدیل شده است که می تواند ساختار سیاسی این کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، تصمیم اخیر پادشاهی اردن مبنی بر ممنوعیت فعالیت اخوان المسلمین در خاک این کشور، می‌تواند نشان از معادلات پشت پرده امان با ریاض و واشنگتن باشد؛ بالاخص آن که پادشاهی اردن امروز بیش از هر زمان دیگر به کمک‌های مالی عربستان دل بسته و ناچار است از سیاست‌های این کشور پیروی کند؛ گزاره‌ای که می‌تواند پرهزینه باشد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، عدم تمدید معافیت‌های تحریمی زنگ خطر را برای سیاستمداران عراقی به صدا در آورد تا برای تامین انرژی مورد نیاز خود به جای تهران به کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه و اردن تکیه کرده و با راه‌اندازی جاده توسعه زمینه را برای خروج از بحران انرژی حاکم فراهم سازند؛ هرچند به ادعای گروهی از ناظران، تحقق چنین این خواسته مستلزم سرمایه و زیرساخت‌های مدرن است که عراق فاقد آن‌هاست.

اقتصادنیوز: با انقلاب در عرصه هوش مصنوعی و پیشرفت در حوزه فن‌آوری، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بالاخص عربستان و امارات برای سرمایه‌گذاری در این زمینه خیز برداشتند تا نه تنها زمینه را برای تنوع اقتصادی‌شان هموار کنند بلکه بدین طریق توان و سازه دفاعی‌شان را مستحکم‌تر نمایند.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، هند ممکن است با تکیه بر همان مولفه ملی گرایی افراطی اسلام آباد را هدف قرار دهد؛ گزاره‌ای که قادر است به سان بمب ساعتی آسیا و جهان را متاثر کند.