چین دنبال منافع خودش است نه ایران /دیدار رهبر چین از ریاض، نشان می دهد دنبال رابطه کم دردسر است

 همکاری محدود با تهران

محمدجواد قهرمانی، پژوهشگر مسائل چین  این سفر و پیامدهای آن برای ایران را در سه سطح دوجانبه، منطقه‌‌‌ای و بین‌المللی مورد ارزیابی قرار داد. به گفته قهرمانی، در سطح روابط دوجانبه، با توجه به محدودیت‌های موجود از جمله محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، چین روابطش با ایران را در سطح مشخص تعریف می‌کند. یعنی در سطح روابط دوجانبه با ایران محدودیت‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود پکن نتواند روابطش را در حوزه‌‌‌های مختلف تجاری، امنیتی و نظامی و... با تهران ارتقا دهد و به همین دلیل از موقعیتی مانند عربستان چشم‌‌‌پوشی نخواهد کرد.

این پژوهشگر درباره سطح منطقه‌‌‌ای توضیح داد: «سفر اخیر شی جین پینگ به عربستان در سطح منطقه‌‌‌ای پایبندی جدی چین به اصل روابط برابر با همه قطب‌‌‌های قدرت را نشان می‌دهد و در عین حال چینی‌‌‌ها ضمن تاکید بر حفظ ثبات در منطقه تلاش می‌کنند ردپای خود را نیز از طریق تقویت روابط با عربستان و سایر قطب‌‌‌های قدرت محکم کنند. این رویکرد باعث می‌شود که چینی‌‌‌ها نیز انتقاداتی به سیاست‌ها و رفتارهای ایران در منطقه داشته باشند.»

ایران اولویت چین نیست

قهرمانی با بیان اینکه این به آن معناست که چین ایران را به عنوان یک اولویت برای خود تعریف نمی‌‌‌کند و در عین حال خواسته‌‌‌هایش در عمل با خواسته‌‌‌هایی که آمریکا از ایران در منطقه دارد تفاوتی نمی‌‌‌کند، گفت: «در حال حاضر پکن نیز در تعریف سیاستش در قبال تهران، به شرایط داخلی ایران توجه دارد.»

پژوهشگر مسائل چین درباره پیامدها در روابط تهران و پکن تاکید کرد: «در سطح دوجانبه هرچقدر روابط چین با عربستان تقویت شود، ریاض به یک تامین‌کننده مطمئن انرژی ‌برای چین تبدیل می‌شود که بر نیازمندی چین به ایران تاثیر منفی می‌‌‌گذارد. همچنین شرکت‌های چینی که می‌‌‌خواهند در نقاط و کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کنند با توجه به اینکه کشورهایی مانند عربستان با تحریم‌های بین‌المللی مواجه نیستند با اطمینان خاطر بیشتری در آن کشورها حضور پیدا می‌کنند.»

قهرمانی توضیح داد: «سفر اخیر شی جین پینگ در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد که چین از یک طرف خواهان حفظ وضع موجود به‌ویژه حفظ برخی رژیم‌‌‌های بین‌المللی مثل رژیم منع گسترش است و از طرف دیگر بیانگر آن است که پکن به تدریج می‌‌‌خواهد نفوذ خود را در سایر مناطق از جمله از طریق بسط روابط با شرکا و متحدان آمریکا افزایش دهد.»

این کارشناس افزود: «این موضوع سبب می‌شود که متحدان و شرکای آمریکا ملاحظات چین را در سیاست خارجی‌‌‌شان مدنظر قرار دهند. همچنان‌که مشاهده کردیم عربستانی‌‌‌ها برخلاف خواسته‌‌‌ آمریکا تولید نفت‌شان را افزایش ندادند و با علم به مخالفت‌‌‌های جدی آمریکا، در حال افزایش روابط خود با شرق با محوریت چین هستند.» به گفته قهرمانی، در سطح بین‌المللی نیز درست است که چین نسبت به وضع موجود در نظام بین‌الملل نگرش تجدیدنظرطلبانه دارد اما این تجدیدنظرطلبی درون سیستمی و مربوط به برخی مسائل است یعنی درست برخلاف تهران که می‌‌‌خواهد در کل نظام‌‌‌ بین‌الملل تجدیدنظر شود.

وی تاکید کرد: «این به آن معناست که پکن می‌‌‌خواهد به قواعد و هنجارهایی که در نظام بین‌الملل وجود دارد پایبند باشد و هر کجا احساس کند جمهوری اسلامی ایران از این قواعد و هنجارها تخطی می‌کند آنها نیز با غرب یا کشورهای منطقه‌‌‌ای همراهی خواهند کرد.»