اگر تهران زلزله بیاید، شهر چقدر تاب آوری دارد؟
به گزارش اقتصادنیوز،مهدی زارع زلزله شناس در روزنامه اعتماد نوشت:
شهردار سابق پایتخت گفته بود: «اگر زلزله بالای ۷ ریشتر در بدترین شرایط یعنی زمانی‌که مردم در خانه‌های‌شان خوابیده‌اند فعال شود، پیش‌بینی شده در این زلزله ۴۰۰ هزار نفر کشته می‌شوند.»
نصیری نیز می‌گوید: «نگرانی اصلی من عدم هماهنگی میان دستگاه‌های مسوول و بخشی‌نگری‌ها است، اینکه دستگاه‌های مسوول همه می‌خواهند رییس باشند.»
پژوهش‌های مختلف نشان داده است که مهم‌ترین سانحه طبیعی که تهران را تهدید می‌کند زلزله است. خطر زمین‌لرزه به دلیل تغییرشکل پوسته و جابه‌جایی ثبت‌شده در گسل‌های فعال در این پهنه بالاست.
بررسی‌های نگارنده نشان داده است که از نظر لرزه‌خیزی در محدوده پیرامونی تهران باید انتظار زلزله‌های متوسط، شدید و حتی زمین‌لرزه‌های با بزرگای بیش از 7 را داشته باشیم. فرآیندهای شهرسازی و ساخت‌وساز با توجه به خطر بالای زمین‌لرزه توسعه نیافته و بر اساس مقررات مهندسی پیشرفت نکرده است. 4400 هکتار بافت فرسوده که شامل 280 هزار بنا است در سال 1402 در تهران گزارش شده است.
طبق آمار سازمان نوسازی شهرداری تهران حدود ۱.۸ میلیون نفر در بافت فرسوده پایتخت زندگی می‌کنند که حدود ۲۱ درصد جمعیت ثابت تهران است. در شهری مانند تهران سوانح و حوادث فاجعه‌بار ایمنی و پایداری شهر را تهدید می‌کند. هم سوانح ناشی از طبیعت و هم سوانح انسان ساخت می‌توانند زندگی روزمره را مختل کنند و باعث خسارات اقتصادی و آسیب‌های زیرساختی و همچنین آسیب یا از دست دادن جان انسان‌ها شوند.
تاب‌آوری به توانایی یک سیستم برای جلوگیری از متحمل شدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر ناشی از سوانح اشاره دارد. به عبارت دیگر شهری تاب‌آور است که کمترین میزان صدمات را تحمل کند و در سریع‌ترین زمان ممکنه قابلیت بازسازی و بازگشت به شرایط عادی را داشته باشد.
در اولین گام برای افزایش تاب‌آوری شهر تهران باید ریسک‌های فعلی و آتی را کاهش دهیم یا از آنها اجتناب کنیم. اگر شهر دارای یک مدیریت فراگیر، شایسته و پاسخگو باشد که دغدغه شهرنشینی پایدار داشته باشد و منابع لازم را برای توسعه ظرفیت‌ها برای مدیریت و سازماندهی خود قبل، حین و بعد از یک رویداد مخاطره طبیعی تامین کند، چنین شهری را می‌توان شهر تاب‌آور نامید.
تهران در پنج دهه گذشته سوانح طبیعی در مقیاس بزرگ که باعث تلفات جانی قابل توجهی شده باشد، تجربه نکرده است. شهروندان در این شهر که طی این پنجاه سال اخیر جمعیت‌شان حدود سه برابر افزایش یافته است، با توجه به فراوانی کم سوانح مخرب در شهر تهران، ریسک سوانح را به فراموشی سپرده‌اند. یک برنامه راهبردی منسجم با چشم‌انداز واضح و بلندمدت برای کاهش ریسک سوانح در تهران الزامی است تا اطمینان کافی از منابع اجتماعی پایدار برای ارتقای تاب‌آوری در برابر سوانح حاصل شود.
تاب‌آوری شهری با روش مشارکتی ترکیبی از پایین به بالا و از بالا به پایین توسعه می‌یابد. زیرساخت‌ها، حمایت مالی کافی و اکوسیستم‌های به خوبی محافظت‌شده از طرح افزایش تاب‌آوری تهران باید لحاظ شوند. در عمل در دو دهه گذشته نشان داده شده است که تاب‌آوری زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی در سوانح ارزش حیاتی و راهبردی در تاب‌آوری آن شهر دارد. به زبان دیگر شهری در سوانح بزرگ می‌تواند خود را بازیابی کند و به سرعت به شرایط عادی بازگردد که شریان‌های حیاتی و زیرساخت‌های آن کمترین آسیب را ببینند و در حین و پس از سانحه نیز همچنان قابل استفاده بمانند.
